تاثیراحداث سدها وتوسعه کشاورزی برروی کاهش آب ورودی به دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران، بزرگترین دریاچه آب شور در خاورمیانه، ششمین دریاچه بزرگ آب شور دنیا وهمچنین پنجمین دریاچه بزرگ دنیا از نظر مساحت است. وجود رودخانه های متعدد نظیر زرینه رود، سیمینه رود، آجی چای)تلخه رود( که از ورودی های اصلی به دریاچه و تامین کننده آب در سده های گذشته بوده اند و مسئله شوری آب دریاچه ارومیه را کنترل می نموده اند. اما طی ده های گذشته با احداث سدهای مختلف بر روی حوزه آبخیز دریاچه ارومیه و توسعه کشاورزی و محصولات پرمصرف آبی، شاهد کاهش حجم آب ورودی به دریاچه و به دنبال آن بالا رفتن شوری آن شدیم. طی بررسی های اتجام شده مشخص شد که در طی دهه های اخیر قریب به 08 سد در حوضه دریاچه ارومیه ساخته شده و یا در دست ساخت است که این امر به صورت مستقیم بر شوری آب دریاچه و حیات آن اثرگذار بوده است. چنانچه شوری بیش از حد دریاچه خود باعث ایجاد مشکلات بسیاری از قبیل نابودی زمینها و محصولات کشاورزی، بحران کمبود آب قابل شرب برای استفاده عوامل انسانی، شروع بادهای نمکی و ایجاد مشکلات تنفسی و... می شود. راه حلی که در اینجا پیشنهاد می شود این است که تعداد بسیاری از سدهای اصلی ورودی دریاچه باز شوند که این امر می تواند به صورت چرخشی بین سدهای مختلف انجام شود، از ساخت سدهای جدید که در لیست مربوطه به صورت کامل آمده اند جلوگیری به عمل آید تا مشکلاتی از قبیل بحران کمبود آب در بخش کشاورزی، آب قابل شرب شهری و ایجاد چاه های غیرمجاز نشود، تغییر در روند کشت محصولات کشاورزی از قبیل کشت محصولات کم مصرف آب با تولید محصولات با کیفیت نظیر کاشت زعفران و سنجد و بهبود بخشیدن وضعیت اقتصادی کشور، تغییر نحوه آبیاری باغات و زمینهای کشاورزی از روش سنتی به روش مکانیزه البته تغییر در نوع کشت مهمتر است. در واقع با توجه به امر حفاظت از میراث طبیعی و نقش انسان در این حفاظت جایگاه ویژه ای دارد و برای تعادل بخشیدن به حیات انسانها و تامین نیازهای اساسی ارتقا سطح کیفیت زندگی برای همه افراد توسعه پایدار را به دنبال خواهد داشت. سه عنصر اصلی توسعه پایدار شامل جامعه، اقتصاد، محیط زیست می باشد. توجه به مطالعات زیست محیطی و به طور مشخص انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی در مرحله امکان سنجی، مکان یابی و قبل از اجرای پروژه های عمرانی در شهر به عنوان موثرترین روشهای مدیریت در کاهش اثرات زیست محیطی و ابزاری در راه رسیدن به توسعه پایدار شهری به شمار می رودحیدرزاده، محمدهادی. جعفری ورامینی، امیرحسین. خوشنام، هاشم. 1385

کلیدواژه ها:

دریاچه ارومیه ، توسعه کشاورزی ، میراث طبیعی ، توسعه پایدار ، سد ، حوضه آبخیز.