تغییرات اقلیمی ناگهانی هولوسن: تاثیر رویدادهای اقلیمی بر سلامتی، معیشت و فرهنگ انسان

ایران، به دلیل اقلیم نیمه خشک-خشک و طبیعت بیابانی، یک کشور آسیب پذیر در برابر خشکسالی بوده است و افزایش جمعیت بدون وجود زیرساختها و امکانات لازم و کافی، با بر هم زدن توازن میان موجودی و تقاضا، میتواند عواقب مخاطره آمیز این وضعیت را تشدید نماید. بنابراین، مدیریت بهینه منابع (به ویژه آب) نه تنها میتواند در راستای سازگاری و تحمل دوره های خشکسالی و کم بارش ثمربخش باشد، بلکه به طور قابل ملاحظه ای ضرورت دارد. سیستم معیشتی و سلامتی جسم و روان انسان، از زمان اجتماعات اولیه شکارگر-جمع آورنده در عصر پلیستوسن تا جوامع پیشرفته تر تولیدکننده غذا در عصر هولوسن، همیشه، به طور مستقیم و غیر مستقیم، متاثر از نوسانات آب و هوایی، تغییرات اقلیمی و دگرگونی های محیطی بوده است. پژوهش های دیرین اقلیم نشان میدهند که دوره های تغییرات اقلیمی ناگهانی و شدیدی، در مقیاسهای دهه ای و سده ای،به طور مکرر طی عصر هولوسن رخ دادهاند و فرهنگها و تمدنهای انسانی را به شدت دچار چالش و اضمحلال کرده اند. این دوره ها، همچنین، با وقوع رویدادهای آب و هوایی حدی همچون خشکسالی های طاقت فرسا، سیل های مخرب و توفانهای گرد و غبار نیز همراه بوده اند. شواهد باستان شناختی نشان میدهند که در بسیاری از موارد، استراتژیهای سازگاری جوامع، تضمین کننده بقای آنها نبوده اند. بنابراین، توجه به چنین پدیده هایی که همگام با رویدادهای سرمایش و گرمایش اقلیمی، موجب افول فرهنگی جوامع انسانی شده اند، برای درک عمیق پیامدهای بالقوه تغییر اقلیمی کنونی جهان وتخمین مدت و شدت احتمالی آن، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

کلیدواژه ها:

هولوسن ، تغییر اقلیم ناگهانی ، خشکسالی ، نوسانات آب و هوایی ، سلامتی ، سازگاری ، افول فرهنگی.