واکاوی منابع تولید کننده آلاینده ها و میزان نحوه پراکنش آنها در آب و هوای شهر تهران

سهم میزان کل آلاینده ها در شهر تهران از منابع ساکن و متحرک 725 هزار تن در سال تخمین زده شده است که سهم منابع متحرک 85 درصد و سهم منابع ساکن 15 درصد است. پژوهش حاضر به بررسی شرایط انباشت آلاینده ها از طریق روزهای آلودگی شدید با شرایط جوی می پردازد .برای این منظور داده های مربوط به آلاینده های اصلی هوای تهران در فصل پاییز 95 مورد بررسی قرار گرفت و داده های شدید ترین روزهای آلوده، شامل روزهای 26 نوامبر تا 3 دسامبر و 8 تا 20 نوامبر در 38 ایستگاه سنجش آلودگی هوای شهر تهران از سازمان کنترل کیفیت آلودگی هوای شهر تهران دریافت و در مرحله بعد با استفاده از نمودارهای اسکیوتی سایت دانشگاه وا یومینگ (weather.uwyo.edu)و نقشه های الگوهای سینوپتیکی فشار ترازهای 1000 و 850 هکتوپاسکال از طریق نرم افزارGrads، شرایط جوی روزهای آلوده بررسی گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد از نظر توزیع فراوانی آلاینده ها بر اساس شاخص AQI، عنصر PM2/5با 49 درصد روزهای آلوده، بیشترین سهم آلودگی را در منطقه داشته است و بعد از آن عنصر PM10و NO2هر کدام با فراوانی وقوع 3 درصد در مرتبه دوم قرار دارند. از نظر توزیع فضایی آلاینده ها، بیشترین سهم آلودگی در ایستگاه های جنوب، جنوب شرقی، مرکزی و در بعضی از موارد غرب تهران با شرایط هوای ناسالم برای تمامی گروه های سنی مشاهده می شود و مناطق شمالی تهران در اکثر مواقع از این فصل از سال، برای گروه های حساس وضعیت هوا ناسالم تعریف می شود. بررسی تمرکز آلاینده ها در رابطه با الگوهای همدیدی نیز حاکی از نفوذ و حاکمیت شرایط جو باروتروپیک و پایدار پرفشار سیبری است که باعث وارونگی دمایی و تشدید آلودگی هوا شده است. نتایج نمودارهای اسکویتی بیانگر آن است که در روزهای آلوده، وارونگی دمایی زیر تراز 850 هکتوپاسکال شکل گرفته، بنابراین وارونگی های دمایی تهران در این مواقع از سال بخاطر تشعشع شدید سطح زمین در حوالی سطح زمین رخ می دهند که این امر باعث انباشت آلاینده ها بر فراز شهر تهران می شود.

کلیدواژه ها:

تهران ، آلودگی ، شاخص AQI ، نمودار اسکیوتی ، پهنه بندی ، همدیدی