بررسی روند بیابان زایی شهرستان زاهدان طی 20 سال اخیر

بیابان زایی یکی از عوامل تهدید کننده حیات بشری است که موجب تخریب منابع طبیعی می شود، به همین علت جهان امروز آن را به عنوان یک بحران اکولوژیکی می داند. بنابراین برای مهار این بحران نیاز به شناخت پدیده بیابان زایی و عوامل مؤثر بر تشدید آن برای کشور ما دارای اهمیت حیاتی می باشد. محدوده مورد مطالعهدر موقعیت جغرافیایی 29 درجه تا 29 درجه و 30 دقیقه عرض شمالی و 60 درجه و 30 دقیقه تا 61 درجه طول شرقی قرار دارد و دارای جمعیت 675282 نفر طبق سرشماری سال 85 می باشد. در واقع جمعیت از جمله مؤلفه های مهم اقتصادی و اجتماعی در هر جامعه ای محسوب می شود که بر عملکرد اقتصادی و اجتماعی جامعهاثر می گذارد و در عین حال از سیاست های اقتصادی و اجتماعی نیز تأثیر می گیرد. در این تحقیق از اطلاعات تصاویر ماهواره ای GIS و RS برای بررسی روند بیابان زایی شهرستان زاهدان استفاده شد. برای این ارزیابی از داده های ماهواره ای TM سال 1987 و +ETM سال 2000 میلادی استفاده گردید. بر این اساس، در مطالعه حاضر سعی شده است با مقایسه وضع موجود بیابان زایی در حال حاضر با وضعیت منطقه در گذشته، تغییرات حاصله و دلایل آن مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد. مقایسه دو نقشه استفاده از اراضی سال های 1987 و 2000 میلادی تهیه شده از داده ای ماهواره ای و به روش بصری و شاخص SPI نشان می دهند که بخش وسیعی از منطقه تحت تأثیر فرایندهای مختلف بیابان زایی قرار دارند و مهمترین دلایل بیابان زایی را می توان انسانی و طبیعی(عوامل اقلیمی) اشاره کرد که در این بین تخریب و نابودی پوشش گیاهی و از سوییافزایش شدت خشکسالی(بیش از 14 سال) در منطقه را می توان نام برد. مع الوصف شهرستان زاهدان به دلیل قرار گرفتن در مسیر تردد بین المللی پاکستان و هندوستان _خراسان جنوبی و کرمان و از سویی تحت تأثیر پدیده بیابان زایی و طوفان شن و ماسه که به همین دلیل 25 روز در سال جاده های مواصلاتی مسدود می شوند ضرورت این مطالعه را دوصد چندان می کند.

کلیدواژه ها:

بیابان زایی ، شدت خشکسالی ، SPI ، سنجش از دور ، زاهدان