طراحی مدل بومی زنجیره فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریتها در ایران

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 665

نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

ICHED09_035

تاریخ نمایه سازی: 30 شهریور 1398

چکیده مقاله:

زمینه و هدف: ایران، به عنوان یکی از بلاخیزترین کشورهای دنیا، در معرض طیف وسیعی از مخاطرات طبیعی و انسان ساخت است. یکی از مهمترین عوامل موفقیت در پاسخ به بلایا، سازماندهی کارآمد؛ و محور اصلی سازماندهی، فرماندهی است. از آنجا که سلامت، مهمترین مطالبه مردم در زمان وقوع بلایاست، نظام سلامت باید بتواند در کوتاه ترین زمان، بیشترین خدمت را به بیشترین افراد ارائه دهد. در کشور ما تاکنون مطالعه جامعی جهت بررسی نحوه اعمال فرماندهی نظام سلامت در بلایا انجام نشده است؛ لذا مطالعه حاضر در صدد است با طراحی مدل و شفاف کردن زنجیره فرماندهی سلامت، این خل را برطرف کند.روش کار: در این پژوهش ترکیبی، ابتدا جهت مقایسه مدلهای زنجیره فرماندهی بلایا و فوریتهای 10 کشور منتخب جهان، مطالعه تطبیقی در قالب تحلیل محتوای ماتریس محقق ساخت انجام پذیرفت. سپس، در مطالعه کیفی گراندد تئوری، جهت گردآوری داده ها، ضمن مصاحبه عمیق با 38 تن از دارندگان تجارب فرماندهی سلامت، از 10 مشاهده میدانی، هشت گزارش دستگاه های مسئول، 60 تصویر بلایای اخیر و یک کتاب خاطرات بهره گیری و از نمونه گیری هدفمند به روش حداکثر تنوع و سپس نمونه گیری نظری تا دستیابی به اشباع داده ها استفاده گردید. تحلیل داده های کیفی به روش مقایسه مداوم )کوربین - اشتراوس، )2015 انجام و طی آن، مدل مفهومی فرآیند زنجیره فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریتها طراحی و سپس از مجموع دو مطالعه فوق، مدل تجویزی زنجیره فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریتها ارائه شد. هر دو مدل جهت اعتباربخشی به جلسات نشست خبرگان )مجموعا با حضور 17 تن از صاحبنظران برگزیده شده با نمونه گیری هدفمند( ارائه شد. نظرات خبرگان با تحلیل محتوای کیفی آنالیز و در یافته ها اعمال و مدلها نهایی گردید.یافته ها:مطالعه تطبیقی با مقایسه زنجیره فرماندهی در کشورهای ایران، ژاپن، هند، ترکیه، ایتالیا، سوئد، آفریقای جنوبی، آمریکا، هائیتی و استرالیا نشان داد که مدیریت بحران باید زیر نظر مستقیم عالیترین مقام اجرایی کشور و با رعایت سطحبندی حوادث، مشارکت همه دستگاه های مسئول، فرماندهی واحد و منسجم و در حد امکان توسط فرماندهان محلی انجام شود. یافته های مطالعه کیفی در قالب پنج مضمون شامل زنجیره های فرماندهی متعدد و ناهماهنگ )مشکل اصلی(؛ نظام سلامت غیرتاب آور )عوامل زمینه ای(؛ فرماندهی اقتضایی )راهبردهای واکنشی(؛ پاسخ غیرنظاممند )پیامد(؛ زنجیره فرماندهی یکپارچه و تاب آور )راهکار( و ترسیم روابط بین این مضامین موجب ارائه مدل مفهومی فرآیند زنجیره فرماندهی نظام سلامت در بلایا و فوریتها گردید. همچنین، جهت ارائه راهکار، با ادغام سازمانهای پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در همه سطوح، شکل گیری معاونت 3مدیریت بحران و پدافندغیرعامل در وزارت بهداشت و سایر سطوح به منظور شکل دهی زنجیره واحد فرماندهی سلامت در بلایا و فوریتها، بهره گیری مرکز هدایت عملیات از نظام واحد مدیریت اطلاعات سلامت، ساختار ویژه برای پایتخت و فرماندهی غیرمتمرکز محلی؛ مدل تجویزی زنجیره فرماندهی سلامت در سطوح ملی، قطب، دانشگاه علوم پزشکی، شبکه و صحنه حادثه طراحی شد.نتیجه گیری:مطالعه حاضر نشان داد که نظام سلامت ایران برای پاسخ موثر به بلایا و فوریتها نیاز به شکل گیری زنجیره فرماندهی واحد و هماهنگ با اتکا به فرماندهی علمی، غیرمتمرکز و متناسب با سطح حادثه تحت نظارت سطوح بالاتر دارد. این مهم، در بستری از تاب آوری نظام سلامت تحقق یافته، از شکل گیری فرماندهی اقتضایی بر مبنای سلایق و روابط شخصی پیشگیری کرده، موجب خواهد شد یک نظام منسجم، مقتدر و پاسخگو به فرماندهی در شرایط خطیر وقوع بلایا و فوریتها بپردازد و با جان، مال و اعتماد اجتماعی مردم آزمون و خطا نشود.

نویسندگان

علی نصیری

پزشک و دکتری تخصصی سلامت در بلایا و فوریتها، گروه سلامت در بلایا و فوریتها، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران، ایران

آیدین آرین خصال

دکتری تخصصی مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشیار، گروه سیاستگذاری سلامت، دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، تهران، ایران

حمیدرضا خانکه

دکتری تخصصی آموزش پرستاری، فوق دکتری سلامت در بلایا و فوریتها، استاد تمام و رئیس مرکز تحقیقات سلامت در حوادث و بلایا، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران، گروه علوم و آموزش بالینی، موسسه کارولینسکا، استکهلم، سوئد