نقش دانشگاه ها در پدافند غیرعامل و مدیریت خطر حوادث و بلایا

دانشگاه ها به موجب ماهیت علمی خود در مراحل پیش حین و بعد آر بلایا نقش خود را در 4 حوزه اساسی آموزش، تحقیق، ارزیابی بحران و پایش میتوانند ایفا کنند. در حوزه آموزش باید به دینامیسم و تغییر پذیری موضوعات مرتبط با بحران توجه کرد. به عنوان مثال هم ماهیت بلایا، و هم جمعیت، فناوریها، محیط زیست، نظام سلامت، ارتباطات و شبکه های اجتماعی و...‎همگی دائما در حال تغییر هستند. دانشگاه ها وظیفه دارند توانمندیها و قابلیتهای افراد را در دانش، پیشگیری، مراقبت و پیگیری مسائل پزشکی مرتبط با بحران به شکل اصولی و نظام مند و منطبق با این تغییرات بیفزایند. یکی از نقشهای مهم دانشگاه ها میتواند آموزش مادام العمر گروهای پزشکی مرتبط با حوادث و بلایا داشته باشد که در سه سطح عمومی، ویژه و تخصصی قابل ارائه است. در آموزش حوزه طب حوادث و بلایا موضوعات مختلفی قابل ارائه است که به دانشجویان، رزیدنتها، پزشکان و پرستاران، دانشمندان و داوطلبهای گروه های امداد آموزش داده میشود. با این حال مطالعات نشان داده است ضعیفترین نتایج آموزش، حوزه مدیریت خطر حوادث و بلایا بود.در امر تحقیق در حوزه حوادث و بلایا هم عدم ثبات در متغیرهای محیطی، منابع، فناوری، شبکه های اطلاعاتی و مقررات میتواند بر عملکرد محققین اثر کند. دانشگاه ها با ایجاد بانکهای اطلاعاتی و داده های مکان محور می‎تواندد در تشحیص مناطق پر خطر و پیش بینی و پیشگیری بحران نقش جدی داشته باشند. در مرحله حین حادثه ارزیابی حوادث و بلایا و ارزیابی نیاز توسط گروه های دانشگاهی به خوبی قابل انجام است. در مراحل بعد از حادثه نیز مطالعات بررسی اپیدمی و ارزیابی اثربخشی اقدامات بهداشتی و درمانی و پایش مرگ ومیر و بیماری میتواند از نقشهای دانشگاهی به شمار آید. چنین مطالعاتی با تشکیل گروه های خبره متشکل از دانشمندان خوزه های متنوعی از پزشکی، آمار، مهندسی، اقتصادانها، جامعه شناسها و روانشناسان قابل انجام است. با رخداد حادثه، گروه های دانشگاهی میتوانند با اعزام تیم در کنار ارائه خدمات می‎تواندد یادگیری موثری را مدیریت کنند. آنها در ارزیابی خطر، ارزیابی نیاز، تامین و توزیع نیازهای مردم، مستندسازی، ایجاد گروه های حمایت از خانواده های آسیب دیده، و پیشگیری از اپیدمیها میتوانند موثر باشند. به طور ویژه دانشگاه های نظامی میتوانند نقشی مضاعف در این حوزه داشته باشند که نمونه آن در زلزله و سیل اخیر در ایران مشاهده شد.در مرحله بعد از حادثه یکی از وظایف مهم تیمهای دانشگاهی، پایش بیماریها است که باید به صورت شبکه های اطلاعاتی لایه بندی شده اجرا شده و تحلیل داده ها با برنامه منظمی انجام و بازخوردهای آن به مجریان داده شود. در این اقدام، فراهم آوری و اعتبارسنجی داده ها، ثبت، غلط گیری و اشتراک داده ها، مدیریت داده ها، تحلیل داده ها و گزارش آنها به بهترین شکل توسط گروهای دانشگاهی قابل انجام است. با وجود این همه مسوولیت برای دانشگاه ها هنوز هم مهمترین نقش آنها تربیت نیروهای انسانی دانا و ماهر و مدیران خبره سلامت در بلایا است که بتوانند این مسوولیتها را اجرایی کنند.

کلیدواژه ها:

نقش ، دانشگاه ، مدیریت سلامت ، حوادث و بلایا