بررسی و مقایسه فنی و اقتصادی دو نوع بسته بندی پلاستیکی در دو شرایط بسته بندی (معمولی و تحت خلاء) و دو شرایط نگهداری (معمولی و رطوبت بالا)

با توجه به اهمیت صادرات پسته در اقتصاد کشاورزی ایران و جهت تداوم صادرات و همچنین برای حضور در تجارت جهانی و رقابت با دیگر کشورها لازم است ک ه به مضووع بسته بندی توجه جدی شود. بنابراین هر گونه تحقیق بر روی بسته بندی جهت کاهش آلودگی و حفظ کیفیت پسته ضروری است. هدف از اجرای این طرح بررسی اثرات بسته بندی در خلاء بر میزان آلودگی به اسپور قارچ های مولد افلاتوکسین و میزان زهرابه آفلاتوکسین بود. در این تحقیق پس از برداشت محصول، پوست گیری، میزان زهرابه آفلاتوکسین و تراکم اسپور قارچ های مولد آفلاتوکسین تعیین گردید. سپس 9 گونی نایلونی 25 کیلویی (قابل نفوذ به رطوبت و هوا) و 9 کیسه 25 کیلویی از نوع پلاستیک 8 لایه تحت خلاء آماده گردید و در دو انباره اولی با رطوبت نسبی معمولی (35-45 درصد) و دومی با رطوبت نسبی بالای 80 درصد به مدت 6 ماه نگهداری شد. در پایان هر 2 ماه از هر واحد آزمایشی 3 کیسه باز شده و از هر کیسه 3 نمونه تهیه گردید و میزان زهرابه آفلاتوکسین و میزان تراکم قارچ های مولد آفلاتوکسین مورد بررسی قرار گرفت. در پایان روی نمونه ها آزمون حسی (ازنظر طعم و مزه، بافت، رنگ) و آزمایش مقایسه فنی و اقتصادی بسته بندی در خلاء با بسته بندی معمولی انجام شد. نتایج نشان داد بسته بندی در شرایط تحت خلاء و با پلاستیک 8 لایه مانعی برای ورود اسپورهای مولد فارچ های آفلاتوکین می باشد و افزایش نیافتن تعداد کلنی ها حتی 6 ماه پس از ازمایش نشان می دهد که این نوع بسته بندی به نفوذ رطوبت و اکسیژن مقاومت نسبی داشته و مانع تکثیر قارچ های مولد آفلاتوکسین حتی در شرایط رطوبت نسبی بالا خواهد بود. انبارداری در شرایط معمولی (دمای 20-15 درجه و رطوبت نسبی 35 تا 45 درصد) مانع از تکثیر اسپور قارچ های مولد آفلاتوکسین می شود. انبار با شرایط رطوبت نسبی بالا احتمال آلوگی، به قارچ های مولد آفلاتوکسین را حدود 10 برابر افزایش داد. بر اساس نتایج بررسی اثر بسته بندی بر میزان تراکم اسپور قارچ های مولد آفلاتوکسین، احتمال الودگی در بسته بندی نایلونی معمولی نسبت به بسته بندی با نایلون 8 لایه و تحت خلاء 5 برابر افزایش یافت. در حالیکه در بسته بندی تحت خلاء نسبت به متوسط آلودگی قبل از شروع آزمایش افزایشی حاصل نشد که حکایت از عدم تغییراد دما و رطوبت نسبی در بسته ها در طی دوره 6 ماه می باشد. پس از گذشت 6 ماه از زمان انبارداری در انبار معمولی و انبار با رطوبت نسبی بالای 80 درصد، میزان آفلاتوکسین در بسته بندی معمولی افزایش مجدد نشان داد در حالیکه در این زمان هنوز هیچ آلودگی در نمونه های اخذ شده از پسته های بسته بندی شده تحت خلاء مشاهده نشد. نتایج آزمایش اندازه گیری صفات کیفی در دو نوع بسته بندی معمولی در شرایط انبار معمولی و شرایط انبار با رطوبت بالای 80 درصد هم میزان عدد پراکسید و هم اسیدیته افزایش شدید یافته است که البته افزایش در میزان عدد پراکسید در شرایط انبار با رطوبت نسبی بالا 25 برابر و در شرایط انبار معمولی 17 برابر بود. ارزیابی اقتصادی نشان داد چنانچه از مجموع کل محموله های برگشتی از اتحادیه اروپا به علت آلودگی به آفلاتوکسین ، 23/45 درصد آنها به علت آلودگی بعد از مرحله فرآوری باشد اصلاح بسته بندی پسته با استفاده از روش پشینهادی تحقیق جاری دارای توجیه اقتصادی است.

کلیدواژه ها:

آفلاتوکسین ، پسته ، بسته بندی ، خلاء