کنترل درد در بیماران مبتلا به سرطان

درد یک حس ناخوشایند و آزار دهنده است که بیمار آنرا بیان میکند و میتواند همراه با آسیب واقعی یا احتمالی بافت یا توصیف چنین آسیبی باشد. درد تجربه ایست فردی و از شخصی به شخصی دیگر متفاوت بوده و آستانه این حس به عوامل مختلفی بستگی دارد مانند عوامل جسمانی (خستگی، وجودبیماریهای همراه و... )، عوامل روحی (از قبیل فاکتورهای هیجانی، اضطراب ،افسردگی،ترس از مرگ و ...)، عوامل اجتماعی یا معنوی .یکی از عمده ترین مشکلاتی که بیماران مبتلا به سرطان را درگیر میکند درد میباشد که میتواند در اثر خود سرطان یا بعلت روشهای تشخیصی و درمانی آن ایجاد شود.بررسیهای متعدد بین المللی نشان داده است که %30 تا %50 بیماران مبتلا به سرطان در فاز فعال درمان، و %60 تا %90 در فاز پیشرفته بیماری درد را تجربه میکنند.%60 تا %65 موارد درد، در بدخیمی ها و %65 تا %85 موارد درد در مراحل پیشرفته آن، ناشی از خود سرطان ، %15 تا %25 بعلت جراحی، پرتودرمانی یا درمانهای دیگر و %10تا %15 بعلل غیر وابسته به سرطان مثل دیسک مهره ای و ... میباشد.بیمار مبتلا به سرطان در تمامی مراحل بیماری ممکن است دچار درد شود وکنترل موثر آن نیازبه مهار تها و تخصص های مختلفی دارد که در قالب یک تیم چند تخصصی، پس از ارزیابی جامع نیاز های بیمار میسر میگردد .ازمنظر اخلاق پزشکی، کنترل درد حق همه انسانهاست و موجب بهبود کیفیت زندگی و افزایش اثربخشی درمان، در بیماران میگردد.مدیریت درد در سرطان مستلزم شناخت آسیب شناسی و مکانیزم های ایجاد کننده آن است و هدف آن ایجاد بی دردی و تا حد امکان حفظ فعالیت روزانه بیمار، جلوگیری از سوء مصرف داروها و کاهش عوارض جانبی آنها ست.بنابراین ارزیابی صحیح نیازهر بیمار و استفاده از راهکارهای مناسب کنترل درد موجب به حداقل رساندن ناتوانی و رنج ناشی از آن میگردد.کنترل درد در سرطان مهارتی است که نیازبه یک برخورد اصولی و علمی دارد و همکاری نزدیک تیم چند تخصصی، بیمار و نزدیکان وی را می طلبد.امروزه روشهای دارویی(مخدرها و غیر مخدرها)وغیر دارویی متنوعی وجود دارند که اگر مناسب هر بیمار انتخاب شوند درد بصورت موثری کنترل میگردد.با این حال متاسفانه آمار جهانی، نشان دهنده کنترل ناکافی درد ناشی از سرطان است که از جمله دلایل آن میتواند دانش ناکافی تیم سلامت، عدم ارزیابی جامع و صحیح نیاز بیماران، قوانین دست و پا گیر دولتها در دسترسی به مخدرها، درمان ناکافی ،عدم تجویز یا امتناع از مصرف داروبعلت ترس از اعتیاد و... باشد.کنترل درد یکی از ارکان مراقبتهای حمایتی تسکینی است و فراگیر شدن این مراقبتها در درمان بیماران مبتلا به سرطان، یکی از راههای مدیریت درد در این بیماران است.سرطان، درد، تیم چند تخصصی، مراقبتهای حمایتی تسکینی در ایران نیز چالشها و مشکلات موجود، منجر به کنترل ناکافی درد در این بیماران شده است و بهنظر میرسد که توانمند سازی درمانگران، ترویج و آموزش کار تیمی و چند تخصصی به همراه سیاستهای نوین برای تسهیل تجویز مسکن های قوی، میتوانند از راههای پاسخگویی به این چالشها باشند .