اثر عمق غرقابی بر دمای آب و خاک در شالیزار (مطالعه موردی: رشت)

دمای خاک در فرآیندھای زیستی و شیمیایی، جذب آب توسط ریشه و نیز تبخیر تعرق نقش بسزایی دارد. این کمیت خود متاثر از میزان رطوبت خاک است. در سال ھای اخیر پدیده کم آبی موجب اتخاذ روش آبیاری تناوبی در شبکه آبیاری سپیدرود گردیده است. در تناوب ھا، عمق ھای غرقابی متفاوت مشاھده می شوند که خود دمای محیط ریشه (خاک و آب) را تغییر می دھند. ھدف از این تحقیق، بررسی اثر عمق غرقابی بر دمای خاک و آب شالیزار می باشد. طرح بلوک ھای کاملا تصادفی با استفاده از 15 مینی لایسیمتر شالیزاری برای 5 تیمار سطح ثابت ارتفاع آب و در سه تکرار اعمال گردید. در ھر لایسبمتر روزانه در دو نوبت صبح و عصر، دمای خاک (در اعماق 5 و 10 از سطح) و دمای آب اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که دمای خاک در عمق 5 سانتی متر با اختلاف معنی داری بیشتر از عمق 10 سانتی متری بود. در تیمارھای صفر و منفی (غیر غرقابی) در صبح، دمای آب از دمای خاک در ھمان عمق کمتر بود در حالیکه در عصر دمای آب از دماھای خاک در عمق مشابه بیشتر مشاھده شد. در مقیاس روزانه نیز دمای آب از خاک ھمان عمق بیشتر بوده و این مساله بیانگر این است که با کاھش عمق آب در خاک محیط خاک سردتر می گردد. وجود لایه نازکی از آب بر روی سطح خاک بر خنک تر شدن محیط آب و خاک موثر است اما با رسیدن آب به سطح خاک (ارتفاع صفر) محیط به شدت گرمتر می شود و کاھش غرقاب تا عمق 10- سانتی متر به طور معنی داری در خنک شدن محیط موثر است، اختلاف این دو حالت به طور متوسط به 1/5 درجه سلسیوس می رسد.

کلیدواژه ها:

ارتفاع غرقاب ، دمای محیط ریشه ، گیاه برنج ، لایسیمتر