اثرات لجن فاضلاب شهری بر غلظت عناصر پرمصرف در خاک و گیاه و برخی صفات زراعی گندم

استفاده از لجن فاضلاب به عنوان یک ماده زائد ارزان قیمت برای تامین عناصر غذایی ضروری گیاه به ویژه در خاک-های مناطق خشک و نیمه خشک رو به افزایش است. در تحقیق گلخانه ای حاضر اثرات لجن فاضلاب شهری اردبیل بر غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سرب، کروم، نیکل و کادمیوم در خاک و گیاه و نیز عملکرد و برخی صفات زراعی گندم بهاره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در پنج تیمار و چهار تکرار بررسی شد. تیمارها شامل مقادیر صفر (شاهد)، 30، 60، 120 و 180 تن لجن هوا خشک در هکتار بودند. نتایج نشان داد که کلیه مقادیر مصرفی لجن باعث افزایش معنی دار کربن آلی (94/21 تا 176 درصد)، نیتروژن کل (81 تا 34/310 درصد)، فسفر قابل استخراج (7/16 تا 123 درصد) و پتاسیم قابل استخراج (34/5 تا 8/117 درصد) در خاک زیر کشت گندم گردید. کاربرد لجن به مقدار 180 تن در هکتار باعث افزایش معنی دار غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در دانه گندم به ترتیب به میزان 04/36، 34/112 و 64/86 درصد در مقایسه با شاهد گردید. تاثیر مقادیر مصرفی لجن بر غلظت نیکل، کادمیوم، سرب و کروم در خاک معنی دار نشد. همچنین استفاده از لجن باعث افزایش عملکرد دانه، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع، وزن هزار دانه و سطح برگ گردید. به طور کلی، با در نظر گرفتن شوری نسبتا بالای لجن کاربردی، مقدار 120 تن در هکتار لجن به عنوان تیمار مناسب جهت ارتقای کیفیت شیمیایی خاک می تواند انتخاب گردد.

کلیدواژه ها:

عناصر پرمصرف ، فلزات سنگین ، گندم ، کربن آلی ، لجن فاضلاب