بررسی خشکسالی هیدرولوژیکی حوضه آبخیز سد زاینده رود

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 505

فایل این مقاله در 13 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GPS-7-25_014

تاریخ نمایه سازی: 11 تیر 1398

چکیده مقاله:

خشکسالی به عنوان یک پدیده طبیعی به ویژه در مناطقی با اقلیم خشک بارش مانند ایران از چالش های بسیار مهم در تامین آب می باشد. در این مقاله به کمک شاخص تامین آب های سطحی (SWSI) خشکسالی هیدرولوژیک حوضه بررسی گردیده است.جهت تحلیل خشکسالی هیدرولوژیی از داده های بارش،آب معادل برف،متوسط دما، دبی و حجم دخیره دریاچه سد زاینده رود در دوره زمانی 1388-1366 به صورت ماهانه و سالانه استفاده شده. متدولوژی مقاله مبتنی بر شاخص های خشکسالی SWSI ,SPI ,SDI, R ,R2 و تکنیک های زمین آمار،تحلیل روند و ضریب همبستگی می باشد.نتایج نشان می دهد که طبق شاخص SWSI درسال های 88-1366 ، 7 سال وضعیت خشکسالی (31 درصد)،10 سال در وضعیت نرمال (43 درصد) و 6 سال در وضعیت مرطوب (26 درصد) قرار دارند. همچنین سال 1378 با 55/2-SWSI= خشکترین و سال 1371 با 88/2 SWSI= مرطوبترین سال می باشد.علاوه برآن تحلیل مقایسه ای داده های بارش ، دبی،ذخیره حجم دریاچه،روند افزایشی دما و مقادیر آب معادل برف نشان می دهد که همپوشانی مناسبی بین متغیرهای مدلSWSI و خشکسالی های اقلیمیوجود دارد(r=0.78) در واقع طبق شاخص های استخراجی خشکسالی های اقلیمی نقش موثری در کاهش ضریب جریان حوضه ودبی پایه آن دارد. به عنوان نمونه کاهش بارش سالانه مهمترین ایستگاه حوضه (ایستگاه کوهرنگ) از متوسط 1420 میلیمتر سالانه به 750 میلی متردر سال 1387 و تداوم خشکسالی در 5 سال بعد ازآن (91-1387) باکاهش تجمعی بارش سالانه 2350 میلی متر منجر به افت33 درصدی دبی در ورودی سد(از 46 متر به 24 متر مکعب) گردیده است. آثار زیانبار این خشکسالی ها در اثر فاکتورهای مدیریتی و دخالت های انسانی به شکل فزاینده ای شدید شده که با توجه به غیر قابل پیش بینی بودن ولی تکرار پذیری آن به ویژه در چارچوب پدیده گرمایش جهانی در حوضه آبی زاینده رود پیشنهاد می شود در راهبردهای مدیریت منابع آب حوضه زاینده رود تجدید نظر جدی صورت گیرد و بجای انتخاب راهبردهای مبتنی بر فرافکنی و تامین آب به سمت راهبرد اصلاح الگوی مصرف رفت چراکه ادامه روند راهبرد تامین آب تنها مصرف بیشتر،ناپایداری شدیدتر اکوسیستم های انسانی و طبیعی موجود در حوضه را بدنبال خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هیدرولوژیکی ، شاخص ذخیره آب های سطحی (SWSI) ، آبخیز سد زاینده رود

نویسندگان

داریوش رحیمی

دانشیارگروه اقلیم شناسی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی،

زهرا محمدی

دانشجوی دکتری، آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • حجازی زاده، زهرا. سعید جوی زاده. 1389. مقدمه ای بر ...
  • تاتینا، مرضیه. محمود روشنی و آتوسا بیگدلی. 1389. پایش و ...
  • شاهرخ وندی، منصور. مهران لشنی زند و معصومه خاکپور. 1388. ...
  • کارآموز، محمد. شهاب عراقی نژاد. 1389. هیدرولوژی پیشرفته، کتابخانه آستانه ...
  • کریمی، مهشید. کاکا شاهدی و مطلب بایزیدی. 1394. تحلیل خشک ...
  • گل محمدی، مریم. علیرضا مساح بوانی. 1390. بررسی تغییرات شدت ...
  • مسعودیان، سید ابوالفضل. 1390.  آب و هوای ایران. چاپ اول، ...
  • نصرتی، کاظم. یونس کاظمی. 1390. پایش روزانه خشک سالی و ...
  • Araghinejad, Shahab, 2011. An Approach for Probabilistic Hydrological Drought Forecasting, ...
  • Balling. Robert. C., Goodrich, Gregory, B. 2007. Analysis of drought ...
  • Edossa Desalegn, Chemeda, Babel., Mukand, Singh., Gupta, and Ashim, D. ...
  • Garen, David, C. 1993. Revised Surface Water Supply Index for ...
  • Kim, Oh. Young. and Lee. Kyoung, Jae, Palmer, Richard, N. ...
  • Kwon. Joong. Hyung. and Kim. Joon, Seong, 2010. Assessment of ...
  • Nikbakht. Jaefar, Tabari. Hussein, 2012. Streamflow Drought Severity analysis by ...
  • Rahimi, Dariush, Mokarram, Marzieh, Danapour, Mehrdis. 2011. The Analysis of ...
  • Shaban .A.2008. Indicator and Aspects of Hydrogical Drought in Lebanon. ...
  • Shafer, B.A. and Dezman, L.E.1982. Development of a Surface Water ...
  • Sohrabi, Mohammad, Ryu.John.H, Abatzoglou. John, and Tracy, J. 2012. Climat ...
  • نمایش کامل مراجع