شناسایی و کمی سازی اثرات علت و معلولی در رابطه ی همزیستی قارچ میکوریز آربوسکولار و ذرت با استفاده از رهیافت مدل سازی معادلات ساختاری

با توجه به ضرورت تعیین میزان همزیستی میکوریزایی و درجه ی تاثیر آن بر ویژگی های اگرواکولوژیکی گیاهان زراعی و شناخت دیگر عوامل پنهان دخیل در این روابط، و از سوی دیگر، نبود روشی مطمین، سریع و موثر در این زمینه، این پژوهش برای پاسخگویی به موارد مطرح شده با نگاهی نو و با هدف تعیین روابط علت و معلولی و نیز متغیرهای پنهان در چگونگی این تاثیر، به کمک رهیافت مدل سازی معادلات ساختاری، انجام شد. پس از تحلیل عاملی تاییدی داده های حاصل از آزمایش به دو عامل، متغیرهایی که بر روی هر یک از دو عامل بیشترین بار را داشتند، مشخص شدند. سپس، با در نظر گرفتن مبانی اکوفیریولوژیک رشد و نمو گیاهان زراعی و به منظور ادامه ی تحلیل، عامل اول (سازه ی پنهان اول، شامل: شاخص سطح برگ، درصد کلونیزاسیون ریشه، ماده ی خشک، قطر ساقه و عدد اسپد) تسخیر منابع و عامل دوم (سازه ی پنهان دوم، شامل: فتوسنتز بیشینه، طول مخصوص ریشه، دمای کانوپی، ارتفاع بوته، عملکرد دانه، تعداد بلال، تنفس خاک، نسبت فلورسانس کلروفیل متغیر به بیشینه و درصد فسفر بافت گیاهی) تبدیل منابع نام گذاری شدند. نتایج این بررسی نشان داد که متغیرهایی چون شاخص سطح برگ، قطر ساقه، ماده ی خشک، عدد اسپد، ارتفاع بوته و دمای کانوپی بیشترین تاثیر علی در شکل گیری عملکرد ذرت در مزرعه در شرایط تلقیح با قارچ میکوریزا را داشتند. به طور کلی، به نظر می رسد که فواید مستقیم همزیستی میکوریزایی عمدتا از طریق مشارکت سی و پنج درصدی در تسخیر منابع بروز یافت.

کلیدواژه ها:

اثرات مستقیم ، تحلیل عاملی ، تحلیل مسیر ، روابط علت معلولی ، ضرایب مسیر