مطالعه تنوع ژنتیکی تحمل به تنش خشکی در اکوتیپ های کاسنی (Cichorium intybus L.) بر اساس تجزیه و تحلیل چند متغیره

به­منظور بررسی تنوع ژنتیکی و گروه بندی اکوتیپ های کاسنی در شرایط تنش خشکی با استفاده از روش های آماری چند متغیره آزمایشی به­صورت آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار در سال 1392 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز اجرا گردید. فاکتور اول شامل 26 اکوتیپ کاسنی و فاکتور دوم سطوح مختلف تنش خشکی ناشی از پلی­اتیلن­گلایکول 6000 در 5 سطح 0، 2-، 4-، 6- و 8- بار بود. صفات درصد و سرعت جوانه زنی، متوسط زمان جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، طول گیاهچه، نسبت طول ریشه چه به ساقه چه، وزن تر و خشک گیاهچه، نسبت وزن خشک به وزن تر گیاهچه و شاخص بنیه بذر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات اکوتیپ، تنش خشکی و اثر متقابل اکوتیپ در تنش خشکی برای کلیه صفات معنی دار بودند. بیش­ترین همبستگی مثبت و معنی دار بین طول ریشه چه و طول گیاهچه بدست آمد. تجزیه به مولفه های اصلی، 11 صفت بررسی شده را به 3 مولفه تقلیل و بر اساس آن 79 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه کرد. در بای پلات ترسیمی براساس مولفه های اول و دوم و تجزیه خوشه ای براساس کلیه صفات مطالعه شده اکوتیپ ها به 3 گروه تقسیم شدند. اکوتیپ های خوشه سوم شامل 15008، 15084، 2398 و 36546 بوده و با توجه به این­که از نظر کلیه صفات برتر از سایر خوشه ها می باشند بنابراین این اکوتیپ ها نسبت به سایر اکوتیپ ها از تحمل بیش­تری نسبت به خشکی برخوردارند. بر اساس نتایج این مطالعه، استفاده از این اکوتیپ ها برای برنامه های اصلاحی آینده تحمل به خشکی توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

کاسنی ، تنش خشکی ، تجزیه به مولفه های اصلی ، تجزیه کلاستر