بررسی روند تغییرات غلظت ذرات معلق شهر مشهد با استفاده از داده های هواشناسی در سالهای 1390-1395

چکیده: زمینه و هدف: آلودگی هوا به عنوان یک مساله مهم زیست محیطی محسوب می شود. در ایران میزان انتشار آلاینده­های هوا در بسیاری از شهرها از جمله مشهد افزایش یافته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی روند تغییرات غلظت ذرات معلق با داده­های هواشناسی در هوای مشهد صورت گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی - مقطعی با استفاده از داده­های مربوط به 9 ایستگاه پایش آلاینده­های هوا و ایستگاه سینوپتیک مشهد (شامل: دما، ساعات آفتابی، بارندگی، تبخیر، رطوبت، سرعت و جهت باد) طی سال های 95-1390 صورت گرفت. غلظت میانگین روزانه PM10 و  PM2.5از ایستگاه ها دریافت و سپس با استفاده از نرم افزار آماری SPSS، ورژن 18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها:روند تغییرات فصلی نشان داد حداکثر غلظت ذرات معلق در فصل پاییز و در مهر ماه اتفاق می افتد. طی سال های 92-1390 تعداد روزهای ناسالم روند افزایشی داشته و در سال های 1393 و 1394 کاهش یافته و مجددا در سال 1395 افزایش یافته بود. تغییرات PM10 و PM2.5 با سال، فصل و ماه اختلاف معنیداری داشت (p<0/001). ارتباط PM10 با دما و تبخیر مستقیم و با رطوبت و بارندگی معکوس بود. همچنین ارتباط PM2.5 با حداقل دما، روزهای آفتابی، بارندگی و سرعت باد معکوس و با جهت باد مستقیم بود. نتیجه گیری: بیشترین میزان غلظت ذرات معلق در فصل پاییز و خصوصا مهر ماه می­باشد. نقشه­های پراکندگی نشان می دهد که شرق و تا حدودی مرکز مشهد، آلودگی بیشتری نسبت به سایر مناطق دارد.

کلیدواژه ها:

آلودگی هوا ، PM2.5 ، PM10 ، مشهد ، داده های هواشناسی