اثر کاربرد کود زیستی EM و اوره بر توت فرنگی رقم پاروس (Fragaria ananassa cv. Paros) به منظور کشاورزی پایدار

چکیده سابقه و هدف: افزایش مصرف کود های شیمیایی به منظور افزایش عملکرد محصول می تواند به مرور زمان اثرات مخربی بر خاک و محیط زیست داشته باشد و کاهش مصرف این نوع کودها در کشاورزی پایدار ضروری می باشد. کود زیستی EM حاوی گونه های انتخاب شده از ریزموجوداتی شامل جمعیت های غالب باکتری های اسیدلاکتیک و مخمر ها و تعداد کمی از باکتری های فتوسنتز کننده، اکتنومیست ها می باشد که با یکدیگر سازگارند. این ریزموجودات موجب بهبود ساختمان خاک، مدیریت مواد آلی و تکمیل چرخه عناصر شده و می تواند وابستگی به کودها و سموم شیمیایی را کاهش دهد. افزایش فعالیت پروتئینها و ظرفیت فتوسنتزی گیاه، افزایش رشد گیاه، توسعه ریشهها، گلدهی، میوهدهی و رسیدن میوه، بهبود دسترسی مواد غذایی و جذب بهتر آن توسط گیاه از فواید مصرف این کود زیستی می باشد. این پژوهش با هدف بررسی اثرات کاربرد نیتروژن با منبع کود اوره و کود زیستی EMبر میزان جذب عناصر مغذی توسط برگ و عملکرد توت فرنگی رقم پاروس انجام گردید. مواد و روش ها: این آزمایش به صورت کرت های دوبار خرد شده و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در محوطه دانشگاه محقق اردبیلی طی سال های 95-1394 اجرا شد. تیمارها شامل نیتروژن به صورت کود اوره در سه سطح (50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) و کود زیستی EM با دو روش استفاده (محلول پاشی و خاکی همراه با آب آبیاری) در غلظت های 0،1، 2 و 3 درصد بود. در این پژوهش عناصر نیتروژن، پتاسیم، فسفر، منیزیم، کلسیم، منگنز، منیزیم و آهن برگ و همچنین میزان عملکرد میوه اندازه گیری شد.داده های مربوط به این پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری SAS تجزیه شده و مقایسه میانگین تیمارها نیز با آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد صورت گرفت. شکل‎ها نیز با استفاده از نرم افزار Excel Microsoft رسم شد. یافته ها: با توجه به نتایج حاصل، کاربرد کود EM اثر معنی دار و مثبتی بر تمام صفات اندازه گیری داشت. تیمار 2 درصد EM با 04/2 درصد بیشترین میزان و گیاهان شاهد با 42/1 درصد کم ترین میزان نیتروژن برگ را داشتند. بیشترین میزان فسفر با مقادیر 99/1، 93/1 و 67/1 میلی گرم در کیلوگرم به ترتیب با تیمارهای 2، 1 و 3 درصد بدست آمد و برگ گیاهان شاهد با 26/1 میلی گرم در کیلوگرم فسفر کم ترین میزان را داشتند. میزان پتاسیم در سطح 1 درصد 18/46، در سطح 2 درصد 95/45 و در سطح 3 درصد 86/44 میلی گرم در کیلوگرم بود که در یک گروه آماری بودند و گیاهان شاهد کمترین میزان پتاسیم را دارا بودند. همین روند افزایشی در عناصر کلسیم، آهن، روی و منگنز نیز مشاهده گردید. بیشترین عملکرد میوه در گیاهان تیمار شده با غلظت 2 درصد و 3 درصد EM (به ترتیب با 2/185 و 75/176 گرم در بوته) بدست آمد. میزان نیتروژن برگ های گیاهان تیمار شده با 150 کیلوگرم کود اوره با میزان 09/2 درصد بیشتر از سایر غلظت ها بود. میزان عناصر پتاسیم، فسفر، روی و منگنز در برگ و عملکرد گیاهان تیمار شده با سطح 100 کیلو گرم در هکتار بیشتر از دیگر سطوح کود اوره بود. براساس نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها کاربرد کود اوره 100 کیلوگرم در هکتار به همراه EM تیمارهای 2 و 3 درصد به ترتیب با 141 و 139 گرم در کیلوگرم بیشترین میزان منیزیم را در برگ ها حاصل نمودند. نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گرفت که کاربرد کود زیستی EM با هر دو روش محلول پاشی و خاکی می تواند سبب بهبود رشد گیاه، عملکرد محصول و جذب عناصر غذایی توسط ریشه و برگ توت فرنگی گردد. بهترین و مناسب ترین غلظت نیتروژن به لحاظ عملکرد میوه و میزان عناصر برگ با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش 100 کیلوگرم در هکتار می باشد.

کلیدواژه ها:

باکتری های فتوسنتز کننده ، ریزموجودات ، عناصر مغذی ، مخمر ، نیتروژن