غم غربت در شعر محمدکاظم کاظمی و سیدضیا قاسمی

محمدکاظم کاظمی و سیدضیا قاسمی دو تن از شاعران مشهور مهاجر افغانستان هستند که سالیان طولانی در ایران زیسته اند. کاظمی هنوز مقیم ایران است اما قاسمی چندسالی است به غرب کوچیده. با عنایت به اینکه سالهای غربت این شاعران در ایران دیرکشیده و اندوه دوری وطن و یاد یار و دیار در اشعار ایشان به اشکال گوناگون بازتاب یافته است، میتوان وجوه گوناگون نستالوژی وطن را در شعر این دو شاعر افغان بازیابی، طبقه بندی و تحلیل نمود. نوستالژی اصطلاحی است که از دانش روانشناسی وارد حوزه های دیگر از جمله سینما، ادبیات، سیاست و ... شده است. در حوزه هنر و ادبیات، مقصود از غم غربت یا نستالوژی، جلوه هایی از بروز ناخودآگاه غم غربت و یاد توام با حسرت گذشته دیرین و شیرین در اثر هنرمند، اعم از شاعر و داستاننویس و ... است. بر این اساس و با توجه به تجلی این موضوع در آثار شاعران یاد شده، این پژوهش کوشیده است ضمن کشف، استخراج و طبقه بندی وجوه گوناگون نستالوژی وطن در شعر شاعران یاد شده، با بهرهگیری از روش توصیفی-تحلیلی این وجوه را بررسی و تحلیل نماید. یافته های حاصل از پژوهش حاکی از آن است که غم غربت در شعر این دو شاعر به صورت یادکرد کودکی، مکانها و جغرافیای خاص و افسوس و حسرت درخصوص ویرانی وطن و شهادت دوستان و اقوام تجلی کرده است. افزون بر این با عنایت به داده های گرددآوری و تحلیل شده به نظر میرسد که نستالوژی جمعی و اجتماعی بیش از نستالوژی شخصی در شعر این دو شاعر بروز و ظهور داشته است.

کلیدواژه ها:

غم و غربت ، شعر فارسی ، محمدکاظم کاظمی ، سید ضیاء قاسمی.