پهنه بندی اقلیم گندم زمستانه دیم در مناطق مغان و اردبیل با استفاده از GIS

شناخت اقلیم و بررسی نیازهای اکوفیزیولوژیک گیاهان زراعی از مهم ترین عوامل مؤثر در تولید محصول است . برای این منظور اطلاعات مربوط به پار امترهای آب وهوایی ٧ ایستگاه هواشناسی موجود در منطقه مورد مطالعه (مغان و اردبیل ) که دارای آمارهای بلند مدت بودند، جمع آوری و مورد تحلیل قرار گرفتند . پارامترهای مورد بررسی عبارت بودند از : میانگین دمای ماهانه، مینیمم دمای ماهانه، ما کزیمم دمای ماهانه، ضریب حرارتی (GDD)، میزان بارندگی سالیانه، تبخیروتعرق پتانسیل، میانگین دمای دوره جوانه زنی، ضریب خشکی، تبخیروتعرق پتانسیل، طول دوره رشد و نسبت بارندگی پاییز و بهار به کل بارندگی سالیانه. علاوه بر لایه های اقلیمی، لایه شیب منطقه نیز به منظور تعیین مناطق دارای شیب مناسب، بعنوان یکی از پارامترها در تناسب بندی منطقه مورد استفاده قرار گرفت . همچنین به منظور پهنه بندی پارامترهای آب وهوایی و تعیین توزیع فضایی آن ها، مدل دیجیتالی ارتفاع (DEM) منطقه ترسیم و سپس همبستگی بین پارامترهای اقلیمی و ارتفاع تعیین شدند. پس از تهیه لا یه های اطلاعاتی ، با همپوشانی و لایه اندازی تعدادی از نقشه های بدست آمده با استفاده از GIS (نرم افزار ILWIS) ، مناطق مختلف براساس استعداد شان برای کشت گندم دیم، به مناطق بسیار مناسب (درجه یک)، مناطق مناسب (درجه دو)، مناطق ضعیف یا با تناسب بحرانی (درجه سه)، مناطق نامناسب (درجه چهار ) پهنه بندی گردیدند. این تحقیق نشان داد که ۱۰ درصد مساحت منطقه برای زراعت گندم دیم بسیار مناسب، ۳۳ درصد مناسب ، ۳۳ درصد با تناسب ضعیف و ۲۴ درصد نامناسب می باشد.

کلیدواژه ها:

دیم ، GIS ، گندم زمستانه