اثرات سموم کشاورزی بر سلامت محیط زیست و موجودات زنده

با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و نیاز بشر به غذا و تلاش برای حفظ محصولات کشاورزی بوسیله سموم و آفتکشها، مشکلاتی مانند: مقاومت آفات به بعضی از سموم، آلودگی گسترده محیط زیست به مواد شیمیایی پایدار، آلودگی آب و منابع تغذیه ای دام ها، نابود کردن دشمنان طبیعی آفات و باقیمانده های سموم را پدید آورده است. بشر در طول قرن های متمادی روش های بسیار مختلفی را جهت کنترل آفاتی که تامین غذا و سلامتی آنها را به مخاطره می اندازد بکار برده است. ولی امروزه سلاح سم و انجام مبارزه شیمیایی نقش اصلی را در حفاظت گیاهان ایفا می کند. این روش به مراتب بیش از سایر روش های مبارزه مورد استفاده قرار گرفته و اغلب به علت عدم آشنایی کافی مصرف کنندگان سموم شیمیایی از اصول صحیح مبارزه، در نتیجه علاوه بر عدم حصول نتیجه مطلوب در دراز مدت موجب بهم خوردن تعادل طبیعی شده و اثرات زیانباری در محیط زیست وهمچنین سلامت کشاورزان و افراد جامعه بجای می گذارد. سموم شیمیایی، علاوه بر تاثیرات نامطلوب فراوان بر سلامت تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بخش کشاورزی، اثرات جبران ناپذیری بر موجودات غیرهدف و تنوع زیستی دارند. آفتکش های شیمیایی به دلیل داشتن زمان پایداری طولانی، بالا بودن حلالیت در چربی و پایین بودن سرعت تجزیه در بدن موجودات زنده و محیط های آبی، در بافت های ذخیره ای انباشته و وارد زنجیره غذایی می شوند و در نتیجه باعث اثرات تجمعی در بدن انسان می شوند. لذا با توجه به اثرات افت کش ها ضمن مرور بر زیان های ناشی از روش شیمیایی کنترل آفات به نقد و بررسی آنها اقدام گردید. بررسی ها نشان می دهد با استفاده از روش های مبارزه تلفیقی، آموزش و آگاهی دادن کشاورزان و مصرف کنندگان به خطرات سموم، رعایت دوره کارنس توسط تولیدکنندگان بخش کشاورزی، اعمال نظارت دقیق بر نحوه استفاده صحیح از سموم،سنجش میزان باقیمانده سموم محصولات کشاورزی به طور مستمر، تولید محصولات کشاورزی ارگانیک، استفاده از ارقام مقاوم به بیماری ها و آفات، استفاده از متابولیت های ثانویه گیاهی جهت جایگزینی آفت کش های سنتزی می توان خطرات ناشی از سموم شیمیایی را به حداقل رساند.

کلیدواژه ها:

سلامت محیط زیست ، مقاومت به حشره کش ، بقایای سموم آفت کش ، سموم کشاورزی