پهنه بندی کربن آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک با استفاده از زمین آمار در برخی کاربری های منطقه خرم رود استان همدان

آگاهی از نحوه توزیع کربن آلی خاک و ارتباط آن با دیگر ویژگی های خاک از اهمیت بالایی برخوردار است. امروزه با توجه به صرف وقت و هزینه زیاد برای نمونه برداری و آنالیزهای آزمایشگاهی جهت اطلاع از مقادیر و نحوه توزیع ماده آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک، استفاده از فناوری های نوین همانند زمین آمار رو به افزایش است. همسایه طبیعی یک روش زمین آماری است که از الگوریتم مجاورت یا همسایگی استفاده می کند. منطقه ی مورد مطالعه با وسعتی حدود 12 هزار هکتار در جنوب غربی کوه الوند و 30 کیلومتری شهر همدان واقع شده است. وزن مخصوص ظاهری و درصد کربن آلی 94 نقطه اندازه گیری شد. بعد از تجزیه و تحلیل های آماری، پهنه بندی دو ویژگی مورد نظر با روش همسایه طبیعی توسط نرم افزار ArcGIS انجام شد. مقادیر MAE، MBE، RMSE و ضریب همبستگی برای ارزیابی صحت و دقت محاسبه شد. با توجه به ضریب همبستگی 0/68 برای کربن آلی و 0/74 برای وزن مخصوص ظاهری می توان دقت و صحت بالای نقشه ها را تایید کرد. از سویی مقادیر وزن مخصوص ظاهری و ماده آلی در کاربری باغی متوسط است. یکی از دلایل مهم کاهش ذخیره کربن در مناطق باغی، تخلیه کربن خاک در اثر مدیریت نادرست و در نهایت تخریب خاک است. کاربری مرتع، ماده آلی متوسط رو به بالا و وزن مخصوص متوسط رو به پایینی دارند. کاربری زراعی، مقادیر متوسطی از هر دو ویژگی را نشان می دهد. قسمت هایی از منطقه شامل کاربری های رها شده و حفاظت شده با مقادیر ماده آلی متوسط و زیاد، وزن مخصوص متوسط و کم هستند. نتایج حاکی از آن است که روش همسایگی طبیعی توانسته است پهنه بندی مقادیر کربن آلی و وزن مخصوص ظاهری را به خوبی توجیه کند.

کلیدواژه ها:

زمین آمار ، ماده آلی ، وزن مخصوص ظاهری ، همسایه طبیعی