چالش ها و مشکلات تامین آب در بخش کشاورزی استان اصفهان و حوضه زاینده رود

استان اصفهان با دارا بودن قریب به 400 هزار هکتار اراضی کشاورزی، از دیرباز به عنوان یکی از قطب های کشاورزیکشور محسوب می شده است. در این میان حوضه زاینده رود با حدود 200 هزار هکتار اراضی زراعی و باغی حدود نیمی از اراضیکشاورزی استان اصفهان را در برگرفته است به طوری که بخش کشاورزی از دیرباز به عنوان حقابه دار اصلی رودخانه زاینده رودشناخته می شده است. تدوین طومار مرسوم به شیخ بهایی نیز بر مبنای همین ادعا شکل گرفته است. به طوری که در این سند تاریخیعلاوه بر نام کلیه مزارع و روستاهای آبخور رودخانه زاینده رود، نظام توزیع آب، نوع کشت و شیوه مدیریت آبیاری اراضی تحتپوشش این رودخانه به دقت تشریح گردیده است.متاسفانه در پی بروز بحران آبی یک دهه اخیر در استان اصفهان، تامین آب بخش کشاورزی در این استان با مشکلات وچالش های زیادی مواجه شده است و در پی بروز این بحران، به جرات می توان گفت که بخش کشاورز ی در بین بخش هایمختلف مصرف کننده آب، بیشترین آسیب را متحمل شده است. علاوه بر این، افت شدید سطح آب زیرزمینی و کاهش آبدهی سایرچشمه ها، چاه ها، قنوات و رودخانه های استان نیز باعث شده است تا سطح زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی هرساله نسبتبه قبل کاهش یابد و همه ساله شاهد بایر شدن مزارع و اراضی کشاورزی زیادی هستیم که بعضا سوابق کشت هزاران ساله دارند. بروزاین بحران آبی آثار سوء دیگری نیز برای بخش کشاورزی داشته است که از آن جمله می توان به توسعه برداشت از پساب ها جهتآبیاری محصولات کشاورزی، افزایش نرخ بیکاری در جوامع روستایی و متعاقب آن افزایش مهاجرت از روستاها به سمت شهرهااشاره نمود. این بحران پیامدهای سیاسی و اجتماعی زیادی نیز به همراه داشته است به طوری که همه ساله شاهد افزایش تشنجات ونزاع های اجتماعی در بین جوامع کشاورزی استان هستیم. در جهت مقابله با این بحران بایستی هرچه سریعتر تمهیداتی اتخاذ گردد کهدر این مقاله به اختصار به آن ها اشاره شده است. از جمله این راهکار ها می توان به تغییر الگوی کشت، کاهش برنامه ریزی شدهسطوح زیر کشت، توسعه الگوهای جدید کشاورزی همچون کشت گلخانه ای و توسعه مشاغل جنبی کشاورزی اشاره نمود.

کلیدواژه ها:

حوضه زاینده رود ، تامین آب کشاورزی ، بحران خشکسالی