ارزیابی معیشت های غیرکشاورزی و بررسی جایگاه اگروتوریسم در حوضه دریاچه ارومیه (مطالعه موردی سقز و بوکان)

امروزه یکی از بزرگ ترین چالش های برنامه ریزی، در جوامع انسانی، به ویژه جوامع روستایی، تامین معیشت است. در برخی از موارد بهره برداری های بی رویه از منابع موجود در روستاها (مانند آب، خاک و غیره) سبب مشکلات معیشتی و ایجاد ناپایداری هایی در محیط به عنوان منبع اصلی معیشت روستایی شده است. در راستای جبران اثرات اقتصادی ناشی از کاهش مصرف آب کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه، حضور معیشت های غیرکشاورزی در منطقه ضرورت می یابد. با توجه به ساختار و سیاست های موجود در حوزه معیشت پایدار، نمی توان انتظار داشت که ساکنین حوضه آبریز دریاچه ارومیه فعالیت کشاورزی خود را با فعالیتی دیگر جایگزین کنند، ولی می توان تنوع در فعالیت اقتصادی روستاها را به عنوان راهکار کاهش دهنده فشار بر منابع آب و خاک حوضه ترویج کرد. لذا موارد متنوعی از مشاغل با رویکرد کمترین اثرات زیست محیطی و بالاترین پذیرش اجتماعی، در محدوده های مطالعاتی بوکان و سقز مورد ارزیابی قرارگرفت؛ و اولویت بندی شدند. به منظور ارزیابی شاخص های تعیین شده با توجه به رویکرد مشارکتی این مطالعه، با استفاده از روش وزن دهی توسط ذینفعان، اولویت بندی انجام شد؛ به این ترتیب که بعد از تعیین شاخص ها با توجه مصاحبه هایی که با ذینفعان کلیدی (روستاییان و دست اندرکاران دولت) در سطح محدوده های مطالعاتی انجام شده بود به هر یک از موارد امتیازاتی داده شد. در محدوده مطالعاتی سقز، مرتعداری، تولید گیاهان دارویی و خوراکی و اگروتوریسم به ترتیب بیشترین امتیاز را نسبت به سایر موارد پیشنهادی کسب نمودند. همچنین در محدوده بوکان زنبورداری، فرآوری محصولات زراعی و باغی به همراه مرتعداری و اگروتوریسم بیشترین امتیاز را کسب کردند

کلیدواژه ها:

معیشت ، گردشگری ، ارزیابی ، دریاچه ارومیه