برنامه ریزی ، مدیریت و طراحی شهری با رویکرد پدافندغیر عامل

امروزه می توان با بکارگیری اقدامات موثر و کاربردی و حتی الامکان کم هزینه و چند منظوره در مرحله قبل از بحران، به میزان زیادی از شدت و گستردگی خسارات و تلفات ناشی از خطرات ( نظامی و غیر نظامی - طبیعی ) کاست. از مهمترین این اقدامات، استفاده از اصول پدافند غیرعامل به عنوان راه حلی جهت کاهش خطرپذیری در برابر خطرات مختلف و افزایش کارایی هنگام روبرو شدن با خطر است که باید در سطوح مختلف برنامه ریزی و از جبنه های مختلف منطقه ای، شهرسازی و معماری مورد توجه قرار گیرد. معماری و شهرسازی به عنوان یک واسطه، قدرت دفاعی را بالا میبرد و در ارضای نیاز به امنیت در سلسله مراتب پلهای مازلو اثر مثبت داشته و باعث بقای انسان میگردد. در اکستیکس ، واژه دفاع در مقابل دشمن (تهدیدات انسان ساز) و واژه ایمنی و حفاظت در مقابل تهدیدات طبیعی بکار میرود. با این رویکرد روانشناسانه به معماری و شهرسازی، بحث ایمنی و امنیت باید در کلیه سطوح برنامه ریزی و طراحی، از موضوعات کلان شهرسازی تا معماری ، فضاهای باز شهری و جزئیات فنی مد نظر قرار گیرد. در مقاله حاضر ابتدا خلاصه ای از مبحث طراحی فضاهای شهری ( بخصوص فضاهای باز و منظر شهری ) و موارد تاثیر گزار در طراحی آن آورده شده است، سپس به تعریف واژه پدافند غیرعامل پرداخته و پس از آن اصول و الگوهای اصلی مد نظر در پدافند غیر عامل که به نحوی در طراحی و برنامه ریزی معماری و به طور خاص معماری منظر شهری کاربرد دارند مطرح گردیده، سپس الزامات و تمهیدات برنامه ریزی و طراحی معماری منظر شهری به گونه ای که اصول پدافند غیرعامل در آنها مورد توجه قرار گرفته شده باشد ارائه گردیده و توصیه هایی در زمینه احجام و المانهای پیرامونی،طراحی پلان( محوطه و فضای سبز)، نماها، دسترسیهای عمده و سیرکولاسیون داخلی مطرح شده است. این مقاله با توجه به مطالب مبحث 21 مقررات ملی ساختمان با عنوان پدافند غیرعامل ارائه شده است . در انجام این تحقیق و جمع آوری مطالب روش کتابخانه ای بکار رفته است. در روش کتابخانه ای از منابع مختلف بین المللی و داخلی، پایگاه های اینترنتی معتبر و تجارب کشورهای پیشگام در رابطه با پدافند غیرعامل و معماری منظر شهری استفاده شده است.

کلیدواژه ها:

طراحی شهری ، پدافند غیر عامل ، معماری ، بحران ، ایمنی ، حفاظت..