ارزیابی شاخص های تحمل به تنش گرمای انتهای فصل در برخی ژنوتیپ های گندم نان بهاره

تنش گرمای انتهای فصل یک عامل محیطی بسیار مهم و تاثیرگذار بر عملکرد گندم در نواحی جنوب غربی ایران می باشد. لذا به منظور تعیین عملکرد و برخی صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک و همچنین ارزیابی شاخص های تحمل به تنش گرمای انتهاب فصل، تحقیقی به صورت دو آزمایش جداگانه با 8 ژنوتیپ گندم بهاره در سال زراعی 94-1393 در منطقه شمال خوزستان انجام گرفت. آزمایش اول به عنوان شرایط مطلوب در تاریخ کشت مناسب (نیمه اول آذرماه) و به منظور بررسی تنش گرمای پایان فصل، آزمایش دوم به صورت کشت با تاخیر ژنوتیپ ها در اوایل بهمن ماه انجام گرفت. هر آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد و نهایتا تجزیه مرکب روی داده ها انجام شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد اثر محیط، ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ در محیط اثر معنی داری عملکرد دانه، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول ریشک، تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و محتوای کلروفیل برگ داشت. در شرایط مطلوب و تنش گرما رقم مهرگان دارای بیشترین عملکرد دانه بود. در شرایط تنش گرما بعد از رقم مهرگان، بیشترین عملکرد دانه مربوط به رقم باژ بود که رقمی زودرس می باشد. در خصوص شاخص های GMP و STI ژنوتیپ هایی مناسب ترند که این شاخص ها در آنها بالاتر باشد. بر اساس این دو شاخص رقم مهرگان بعنوان متحمل ترین ژنوتیپ نسبت به شرایط تنش گرمای انتهای فصل شناخته شد. در همین رابطه رقم کریم و لاین S87-20 حساس ترین ژنوتیپ ها نسبت به شرایط تنش بودند.

کلیدواژه ها:

گندم ، تنش گرما ، شاخص های تحمل به تنش