توانمندسازی: رویکردی در راستای مهار تخریب منابع طبیعی و آسیب پذیری جوامع محلی (مطالعه موردی: حوزه زاگرس مرکزی)

عدم پذیرش اجتماعی طرح ها و برنامه های احیایی منابع طبیعی (جنگل ها و مراتع) زاگرس، روند روبه تخریب در این مناطق را شدت بخشیده است و میزان آسیب های وارده به لحاظ اقتصادی، محیطی و اجتماعی به شیوه های مختلف نمایان شده است. در این راستا، نظریه ها و رویکردهای مدیریت بحران که بر تاب آوری جوامع محلی در برابر مخاطرات و بحران ها تاکید دارند می توانند نقش آفرینی کنند. رویکردها، شاخص ها و م دل های سنجشی متفاوتی در رابطه با تاب آوری توسعه پیدا کرده ا ست، یکی از این رویکردها توانمندسازی بهره برداران و ذینفعان منابع طبیعی است. با این حال برخلاف توجه روزافزون به توانمندسازی درک و آگاهی از این مفهوم محدود است و مطالعات علمی اندکی در این خصوص وجود دارد. در این دیدگاه در ارزیابی رفاه فردی، نگاه از مطلوبیت، منابع و درآمد، به سوی کارکردها سوق پیدا می کند و بهره برداران در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی نیروی لازم جهت مدیریت منابع پیرامون خود را اعم جنگل، که اقتصاد آنها بدان وابسته است را پیدا می کنند و قادر خواهند بود کارکردهای مورد نظر خود را با کمترین آسیب و خسارت تامین نمایند. مقاله حاضر با مروری بر مطالعات در زمینه توانمندسازی، این مهم را در زمینه منابع طبیعی زاگرس مرکزی مورد بررسی قرار می دهد. نتایج مطالعات مختلف نشان داده است توانمندسازی به معنای اعم با اعطای قدرت به بهره برداران و بطور خاص در حوزه منابع طبیعی توانمندسازی جوامع محلی از وابستگی های صرف جلوگیری می کند، در ذینفعان احساس امنیت، کارآمدی و اثربخشی، ارزشمندی و برخورداری از حق انتخاب می انجامد. علاوه بر این می تواند منجر به تقویت معیشت بهره برداران شود.

کلیدواژه ها:

مدیریت بحران ، زاگرس ، توانمندسازی ، تاب آوری ، معیشت پایدار