بررسی تغییر اقلیم در جنوب شرق ایران بر اساس شاخص خشکی دومارتن

دما و بارش دو متغیری هستند که در مطالعات تغییر اقلیم به صورت گسترد های مورد استفاده قرار می گیرند. اما برای درک بهتر از اثرات تغییر اقلیم بر روی شرایط زیست اقلیمی، استفاده از شاخص خشکی می تواند بسیار مفید باشند. بارش و دما نقش مهمی در شاخص خشکی بازی می کند. لذا در این مقاله قصد بر این است که با استفاده از شاخصخشکی دومارتن ، روند خشکی اقلیم جنوب شرق ایران بررسی شود. از نظراقلیمی ایران در منطقه کمربند مناطق خشک و بیابانی جهان واقع شده است، با این وجود، تنوع اقلیمی در ایران بسیار زیاد است. برای بررسی آشکار سازی خشکسالی و تشدید خشکسالی در جنوب شرق ایران داده های مربوط به دما و بارش ماهانه 17 ایستگاه مورد مطالعهبرای 30 سال از سال 1989 تا 2018 از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. پایگاه داده های دما و بارش هر ایستگاه تهیه و داده های مفقوده، بازسازی آنها با استفاده از روش های همبستگی و مدل های رگرسیونی انجام گردید. همگنی داده ها نیز با استفاده از روش ران تست مورد آزمون قرارگرفت وبرای هر ایستگاه به تفکیک شاخص خشکی دومارتونمحاسبه شد. سپس توزیع فضایی میانگین بلندمدت شاخص خشکی در محیط نرم افزاری سیستم اطلاعات جغرافیایی به نقشه تبدیل شد. بر اساس این نقشه ها نحوه توزیع فضایی مقادیر شاخص خشکی دومارتن در جنوب شرق ایران مشخص گردید. در نهایت سری زمانی بلند مدت شاخص خشکی دومارتن را بااستفاده ازآزمون تخمین گر شیب سن برآورد نمودیم. این پژوهش نشان داد که جنوب شرق ایران کاملا در مناطق خشک قرار دارد. باتقسیم دوره موردمطالعه به سه زیردوره مشاهده می شود که خشکسالی طی 30 سال گذشته در جنوب شرق ایران تشدید شده است. که بیشترین گسترش مکانی اقلیم های خشک در دهه سوم و دوم نسبت به دهه اول روی داده است.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، شاخص خشکی دومارتن ، شیب سن ، جنوب شرق ایران