بررسی عوامل مؤثر در پراکنش چهار گونه دارویی Stachys lavandulifolia Vahl, transcaucasicus Bonniger Thymus, Ziziphora clinopodioides Lam و .Teucrium polium L از تیره Lamiaceae در ارتفاعات هزارمسجد

ارتفاعات هزار مسجد واقع در شمال شرق ایران قرار داشته که به صورت شمال غربی به جنوب شرقی دراستان خراسان ا متداد یافته است. بیشترین ارتفاع آن واقع در قله هزار مسجد با 3133 متر و کمترین آن 600 متر ارتفاع از سطح دریا است. در این بررسی ویژگی های رویشگاهی چهار گونه دارویی Stachys lavandulifolia, Thymus transcaucasicus, Ziziphora clinopodioides و Teucrium polium از تیره نعناع که دارای خواص دارویی متنوعی در طب سنتی می باشند، شامل پستی بلندی (ارتفاع، شیب و جهت جغرافیایی)،اقلیم، خاکشناسی و زمین شناسی مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی ها نشان دادند که پراکنش سه گونه Thymus transcaucasicus, Ziziphora clinopodioides و Stachys lavandulifolia در ارتفاعات بالای 1500 متر مشاهده گردید. ه مچنین ا ین گونه ها در اقالیم نیمه خشک تا نیمه مرطوب فراسرد م شاهده گردیدند. در این مناطق میزان درجه حرارت متوسط سالانه کمتر از 10 درجه سانتی گراد و میزان بارندگی متوسط سالانه بیش از 330 میلیمتر می باشد. در مناطق رویشگاهی آنها خاک رویشگاه های این سه گونه بیشتر در رده های اینسپتی سول و مولی سول می باشد و از نظر زمین شناسی در سازندهای تیرگان، شوریجه، مزدوران 2 و چمن بید مشاهده گردیدند. گونه Teucrium polium L دارای دامنه اکولوژیکی وسیع تری نسبتب ه سه گونه قبل می باشد، طوریکه تا کمتر از ارتفاع حدود 750 متر مشاهده می شود. همچنین پراکنش این گونه در اقالیم خشک بیابانی سرد با میانگین بارندگی سالانه نیز تا حداقل 270 میلیمتر نیز مشاهده گردیده است. لازم به ذکر است که این گونه نسبت به گونههای نام برده شده دارای تحمل بیشتری نسبت به درجه حرارت های بالاتر است. بطوریکه میانگین درجه حرارت 14 درجه سانتیگراد را قادر است بخوبی تحمل کند. رویش این گونه در لسهای منطقه شمال هزار مسجد نیز مشاهده شده است.

کلیدواژه ها:

رویشگاه برخی گیاهان دارویی ، اکولوژیکی ، Teucrium polium L ، Stachys lavandulifolia Vahl ، Thymus transcaucasicus Bonniger و Ziziphora clinopodioides Lam ، تیره نعناع ، ارتفاعات هزار مسجد