طراحی و ایجاد برنامه کاربردی خودمراقبتی مبتنی بر موبایل برای بیماری پوکی استخوان

مقدمه: آنچه امروزه توجه محققان و برنامه ریزان را جلب کرده ، گسترش قابل توجه بیماری های مزمن در تمامی کشورها و تغییر الگوی اپیدمیولوژیک بیماری ها در سنین میانسالی و سالمندی و گرایش به سوی بیماری های مزمن است. یکی از بیماری های مزمن تاثیر گذار بر افراد یک جامعه، به ویژه زنان و دختران آن پوکی استخوان است. در این راستا برنامه های کاربردی موبایل باعث کاهش هزینه مراقبت های بهداشتی، پیشگیری از بیماری ها، مدیریت و درمان بیماری های مزمن و کاهش اقامت بیماران در بیمارستان می شوند. لذا پژوهش حاضر به منظور طراحی و ایجاد برنامه کاربردی خودمراقبتی مبتنی بر موبایل برای بیماری پوکی استخوان انجام شده است. روش کار: پژوهش کنونی کاربردی و نوع مطالعه توصیفی توسعه ای می باشد و هدف آن طراحی و ایجاد برنامه کاربردی خودمراقبتی برای بیماری پوکی استخوان می باشد.در فاز اول جهت تعیین مولفه های موثر بر خود مدیریتی بیماری پوکی استخوان جستجو در منابع کتابخانه ای،پایگاه های داده و مقالات و گایدلاین های بالینی انجام گرفت و سپس در مرحله دوم از پرسشنامه نیازسنجی جهت تعیین مهم ترین اطلاعات و بخش های مورد نیاز برنامه خودمراقبتی بر اساس بررسی متون برای افراد مبتلا به پوکی استخوان در سه بخش اصلی و 70 سوال(19 سوال در مورد اطلاعات دموگرافیک و بالینی بیمار،37سوال در حوزه های مختلف آموزشی بیماری و 14 سوال در مورد قابلیت ها و بخش های مداخله ای برنامه) در مقیاس پنج امتیازی لیکرت که یک سوال باز در انتهای هر بخش جهت دریافت نظرات پزشکان در نظر گرفته شده بود، توسط محقق تهیه گردید.پرسشنامه که روایی آن توسط متخصصین مدیریت اطلاعات سلامت و روماتولوژی تائید شده بود و پایایی آن هم توسط ضریب آلفای کرونباخ برابر با 91/0 به دست آمده بود در اختیار پزشکان قرار گرفت. نیازسنجی به شکل تصادفی و در دسترس از تعداد 10نفر فوق تخصص روماتولوژی و غدد و متابولیسم انجام گرفت.مرحله دوم طراحی و ایجاد برنامه کاربردی بر اساس نیازسنجی انجام شده در فاز اول بود. در مطالعه حاضر اپلیکیشن به زبان جاوا اسکریپت و بر بستر کتابخانه react native در محیط نرم افزار اندروید استودیو نوشته شده است . در فاز سوم جهت ارزیابی کاربردپذیری و قابلیت استفاده برنامه کاربردی، پرسشنامه استاندارد ارزیابی قابلیت استفاده کاربران (QUIS )مورد استفاده قرار گرفت و ارزیابی از تعداد 10 فوق تخصص روماتولوژی انجام پذیرفت. یافته ها: عناصر اطلاعاتی و قابلیت های عملکردی مورد نیاز برنامه که میانگین امتیازی لازم را از نظر پزشکان دریافت کردند، تعیین و مشخص گردید. اپلیکیشن به زبان جاوا اسکریپت و بر بستر کتابخانه react native در محیط نرم افزار اندروید استودیو نوشته شد. سپس ارزیابی کارایی و عملکرد برنامه توسط پزشکان صورت گرفت و در نهایت برنامه در سطح خوب برآورد شد. نتیجه گیری: اجماع جهانی بر این است که خودمراقبتی نقش ویژه ای در مراقبت از بیماری های مزمن دارد و زمانی می توان در مدیریت این بیماری ها موفقیت حاصل نمود که بیمار بتواند در فعالیت های مراقبت از خود از جمله مصرف دارو به صورت مناسب،پایش نوسانات سلامت و حفظ سبک زندگی نقش داشته باشد. رعایت فعالیت های خودمراقبتی سبب بهبود کیفیت زندگی،کاهش هزینه های درمانی ناشی از بستری مکرر، سازگاری با شرایط بیماری و کنترل بیماری های مزمن می شود. فناوری های مدرن ارزان و در دسترس مانند تلفن همراه باید برای کاهش هزینه های بخش بهداشت و درمان،توانمندسازی مردم، بهبود نظارت بر بیماران از طریق ارزیابی مستمر از علائم و نشانه های بیماری ،کنترل بیماران جهت پیروی از برنامه های خود مدیریتی و پیشگیری از بیماری های مزمن، به بهترین نحو استفاده شوند. فناوری سلامت همراه با ایجاد امکان نظارت مستمر بر وضعیت سلامت افراد موجب توانمندسازی سالمندان و پیشگیری از بیماری های مزمن آنان می شود. نهایتا برنامه های کاربردی تلفن همراه می تواند منجر به کاهش هزینه ها، بهبود کیفیت مراقبت های بهداشتی و همچنین تغییر رفتارهای بهداشتی با تقویت پیشگیری و درنهایت بهبود سلامت در بلند مدت گردد.