بررسی تغیرپذیری منشاء طوفانهای گرد و غبار سیستان ناشی از خشکیدگی دریاچه های هامون

تغییرات در فراوانی و میزان آبگیری دریاچه های دائمی و موقتی ممکن است منجر به نوسانات قابل توجهی درمیزان گرد و غبار منطقه در مقیاس سالانه و فصلی و در نهایت به افزایش فعالیت های طوفان گرد و غبار منجر شود .بسیاری از دریاچه های سراسر دنیا پس از خشک شدن به عنوان کانون تولید گرد و غبار تبدیل شدند که از آن جمله می توان به دریاچه هامون در جنوب شرق ایران اشاره کرد طوی که از آن به عنوان یک منطقه عمده انتشار ذرات گرد و غبار در جنوب غربی آسیا قلمداد می کنند که طوفانهای ناشی از آن، منطقه سیستان در جنوب شرق ایران، افغانستان، پاکستان و دریای عمان را تحت تاثیر قرار می دهد و بر آب و هوا، کیفیت هوا ، سلامت انسان ها و محیط زیست این مناطق تاثیر بسزایی دارد. مطالعه حاضر به منظور بررسی اثرات ورودی آب بر میزان فرسایش و طوفانهای گرد و غبار صورت گرفته است. بدین منظور پس از پردازش تصاویر تصاویر ماهواره ایی لندست در سال های مختلف ، سطح آب و خشکی دریاچه محاسبه گردید. برای بررسی گرد و غبار منطقه از داده های هواشناسی ایستگاه سینوپتیک زابل استفاده گردید و در سال های مورد نظر فراوانی و شدت طوفانهای گرد و غبار محاسبه گردید. از ترکیب باندهای سنجنده مودیس و به صورت بصری برای بررسی دینامیک طوفان های گرد و غبار استفاده شد. نتایج نشان داد که بین خشکیدگی سطح دریاچه هامون و شدت طوفانهای گرد و غبار رابطه مستقیمی (r=0.82) وجود دارد و منشاء برداشت گرد و غبار با تغییرات سطوح آبی جابجا می گردند بطوری که این تغییرات معمولا از طرف هامون برینگک به دو سمت هامون صابری و هامون پوزک می باشد. در نتیجه در فصول مختلف منشا برداشت گرد و غبار در این منطقه متفاوت می باشد و این باعث تغییرات در مناطق تحت تاثیر غبار گردیده است طوری که شدت طوفانها با توجه به جهت جریانات بادی از مناطق شرقی سیستان به سمت مناطق غربی در طول دوره تابستان تا پاییز گسترش می یابد .

کلیدواژه ها:

دینامیک گرد و غبار ، دریاچه هامون ، سیستان ، منشاء یابی