بررسی کارائی انواع روشهای زمین آماری در توزیع مکانی تعداد روز طوفانی غرب و جنوب غرب ایران

در سالهای اخیر، به دنبال تغییرات آب و هوایی و همچنین تخریب های گسترده ی محیط زیست ناشی از فعالیت های انسانی مانند سدسازی، این پدیده در خاورمیانه به صورت مشکلی جدی در آمده است. طوفان های گردوغبارگردوغبار زیادی در مناطق بیابانی غربخاورمیانه، رخ داده و آسیب های زیادی را به ایران وارد کرده است. هدف از انجام این پژوهش پهنه بندی تعداد روزهای طوفانی در غربو جنوب غرب ایران کشور و انتخاب بهترین مدل بر اساس داده های 37 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری 25 ساله (1986-2010)میلادی است. بعد از تعیین ایستگاه ها با پراکندگی مناسب، داده های تعداد روز طوفانی مربوط به دوره ی زمانی مورد مطالعه جمع آوریگردید. جهت نشان دادن همبستگی مکانی بین داده های تعداد روز طوفانی از واریوگرام استفاده شد. وایروگرام نمایی با میزان همبستگی0/990 ، بهترین همبستگی بین داده ها را مدلسازی نمود و برای درون یابی در روش کریجین استفاده گردید. سپس با استفاده ازروشهای مختلف زمین آماری و ریاضی، نقشه ی تعداد روزهای طوفانی در کشور ترسیم شد. به این منظور از روشهای دورن یابیریاضی شامل روش عکس فاصله (IDW)، درون یاب چند جمله ای جهانی (GPI)، تابع شعاعی (RBF)، درون یاب موضعی (LPI) وروش زمین آماری کریجین استفاده شد. جهت انتخاب بهترین روش درون یابی از شاخص های آماری زمین آماری از پارامترهای MAE ،(R(2 و RMS استفاده گردید. نتایج نشان داد که پیش بینی روش چند جمله ای جهانی دارای بیشترین میزان همبستگی با داده هایمشاهداتی است (R(2)=0.53). بالا بودن تعداد روزهای طوفانی در غرب و جنوب غربی کشور به علت ورود گردوغبارگردوغبار از عراق ودیگر کشورهای عربی به استان های خوزستان و ایلام است. این میزان در شمال استان خوزستان 55 تا 77 روز و در جنوب استاناهواز بیش از 75 روز طوفانی است. در جنوب استان ایلام که منطقه بیابانی ابوغریب در آنجا واقع شده است و یکی از کانون هایتولید گردوغبار در کشور است، بیش از 75 روز و در ناحیه شمالی استان بین 55 تا 77 روز از سال طوفانی است.

کلیدواژه ها:

ایران ، کریجینگ ، گردوغبارگردوغبار ، میانیابی ، قابلیت دید