زیست فناوری و تجارت جهانی گیاهان بر اساس پتانسیل اقتصادی آن ها

ترغیب نوآوری های گیاهی در حوزه کشاورزی، به ویژه با استفاده از زیست فناوری، یکی از عناصر ضروری برای کاستن از وابستگی کشور به واردات محصولات و نهاده های کشاورزی و تقویت این پایه مهم استقلال اقتصادی است. نوآوری و تولید علم در این حوزه به دلیل پیچیدگی و هزینه بالا، بدون حمایت کافی صورت نمی گیرد . نظام مالکیت فکری برای حمایت از نواوری های گیاهی در حوزه کشاورزی از دو قالب حق اختراع و نظام خاص حمایتی استفاده می کند که هر کدام دارای مزیت هایی هستند. از این رو می توان به بهترین شکل، اهدافی چون تبدیل علم به ثروت و افزایش بهره وری کشاورزی را محقق ساخت و منافع ملی را تامین نمود. متکی بودن اقتصاد ایران بردرآمدهای نفتی و تاثیرپذیری درآمدها از مسائل سیاسی و اقتصادی، آسیب پذیری اقتصاد کشور را موجب شده است. یکی از راه های مقابله با این چالش، توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی سبب افزایش صادرات غیر نفتی می شود. ارزش دارویی، تقاضای بازار و سطح فرآوری از مهم ترین شاخص های سنجش اقتصادی یک گیاه دارویی می باشد. به گزارش سازمان خواربار جهانی، ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی که در حال حاضر حدود صد میلیارد دلار در سال است، در سال 2050 میلادی به رقم پنج تریلیون دلار خواهد رسید. کشور ایران با داشتن شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی به مراتب بهتر از اروپا، در حال حاضر تنها 60 تا 90 میلیون دلار از تجارت جهانی گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده است. خوشبختانه با روی آوردن دنیا، به خصوص کشورهای پیشرفته به استفاده از فرآورده های گیاهی و مصرف روز افزون آن در جهان، چه در صنعت داروسازی و چه در صنایع غذایی و آرایشی، بهداشتی و با توجه به تنوع آب و هوایی کشور و امکان رویش اکثر گیاهان در آن، فرصتی طلایی نصیب کشورمان گشته است تا از آن به بهترین نحو ممکن استفاده نموده و حضور خود را در بازارهای جهانی بیش از بیش افزایش دهیم. تاکید سازمان بهداشت جهانی در جایگزینی تدریجی مواد طبیعی به جای مواد شیمیایی موجب شده تا کشورهای مختلف جهان نسبت به سرمایه گذاری، برنامه ریزی کشت و تولید انبوه گیاهان دارویی در سطوح صنعتی و استفاده از آن در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی اقدام کنند.

کلیدواژه ها:

نوآوری های گیاهی ، مالکیت فکری ، گیاهان دارویی ، حق اختراع