بررسی تطبیقی مضمون کتیبه های مجموعه مذهبی شیخ صفی الدین اردبیلی و مبانی اعتقادی شیعه در عصر صفوی

کتیبه ها به عنوان عناصر معنایی و تزئینی در معماری اسلامی از ابزارهای مهم در جهت گسترش عقاید و سیاست های مذهبی حکومت ها بر مردم به شمار می روند و به جهت ماهیت نوشتاری و مکتوب خود قادر است به بهترین نحو بازتاب دهنده مبانی اعتقادی و مذهبی دوره ظهور خود می باشند. بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، یکی از بزرگترین مقابر جهان و مجموعه ای از آرامگاه های بزرگان، مشایخ و سلاطین صفوی و فضاهای آیینی و عبادی در دو سبک آذری و اصفهانی است، همچنین این بقعه حاوی ده ها اثر بدیع در مضامین مختلف رشته های هنری است. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیل و ابزار گرد آوری اطلاعات اسنادی و میدانی، ضمن معرفی کتیبه ها این مکان به تحلیل و بررسی مفاهیم آن ذیل مبانی اعتقادی شیعه پرداخته که نشان دهنده این امر است که این مضامین در طول زمان، هم سو با گرایشات مذهبی و فرهنگی دولتمردان دچار تغییرات کیفی و کمی شده است. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که روند شکل گیری مبانی اعتقادی شیعه در عصر صفوی شامل دو مرحله بوده است که در مرحله اول نشان از ظهور نهضت های صوفی ۔ شیعی و حلقه های ذکر و اجتماعات صوفیانه است، و در مرحله دوم ما شاهد جدایی مذهب از تصوف و ظهور مضامین صریح در اشاره به اصلی ترین مبانی اعتقادی شیعه، یعنی اصل امامت، هستیم.

کلیدواژه ها:

مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی ، مبانی اعتقادی شیعه ، صفوی ، کتیبه