اثر درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی و نقش شاخصهای کارایی و مشارکت مردمی

از آغاز مطرح شدن اقتصاد به عنوان یک علم، رشد اقتصادی در مرکز توجه ویژه بوده است هرچند که شدت و ضعف این توجه در دوره-های مختلف متفاوت بوده است. پس از انقلاب صنعتی در اروپا، منابع طبیعی به عنوان یک متغیر تعیینکننده رشد مورد توجه قرار گرفتو بسیاری از اقتصاددانان بر نقش مثبت منابع بر رشد تکیه کردند. اما تجربه بیشتر کشورها با موجودی منابع زیاد رشد بالایی رابرای سال-های پس از آن نشان نمیدهد و بیشتر کشورهایی که رشد سریعی را داشتهاند با منابع اندک شروع کردهاند. این مطالعه به تحلیل اثردرآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی از یک طرف و نقش شاخص های کارایی و مشارکت مردمی در این رابطه از طرف دیگر می پردازد.منابع طبیعی به خودی خود سبب عملکرد نامطلوب اقتصادی نمی شود بلکه درآمد سرشار ناشی از منابع به طور غیر مستقیم از طریقاثرگذاری بر روی دیگر عوامل رشد باعث عقب ماندگی اقتصاد می شود. اگر دستمزدهادر بخش منابع طبیعی به اندازه کافی افزایش یابدتا نوآوران بالقوه و کارآفرینان را تشویق به کار در بخش منابع کند آنگاه موجودی منابع طبیعی می تواند فعالیتهای کارآفرینی و نوآوریرا افزایش دهد و کارایی افزایش یابد. اما چون درآمدهای منابع متمرکز است و به آسانی در دسترس می باشد کشورهای داراری منابعنوآوری کمتر، فعالیت کارآفرینی کمتر،دولت فقیرتر و رشد پایینتررا تجربه خواهند کرد. بررسی شاخص درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادینشان می دهد که شاخص درآمدهای نفتی با تأثیرگذاری منفی بر کارایی در کشورهای اوپک، رشد و در نتیجه عملکرد اقتصادی کشورهای اوپک را در سال های 2009-2000 پایین آورده است؛ اگرچه سرمایه گذاری فیزیکی و درجه بازبودن اقتصادی به عنوان متغیرهای تأثیرگذار مثبت در کنار سایر متغیرها در این سال ها مطرح است. بررسی وضعیت مشارکت مردمی نیز در کشورهای اوپک نشانگر اثر منفی این متغیر بر رشد اقتصادی است.

کلیدواژه ها:

رشد اقتصادی ، شاخص درآمدهای نفتی ، شاخص کارآفرینی ، شاخص مشارکت مردمی ، داده های تابلوئی ، کشورهای اوپک