تاثیر مدیرت زراعی بر کارایی مصرف آب در ژنوتیپ های مختلف گلرنگ

روش های افزایش کارایی مصرف آب برای تولید مطلوب در مزارع تحت آبیاری از زمینه های اصلی مطالعه اثرات متقابل گیاه محیط در دهه های گذشته بوده است. هر عاملی که عملکرد را افزایش دهد، غالبا کارایی مصرف آب را نیز بهبود می بخشد. همچنین عواملی که کاهش تبخیر و تعرق طی فصل رشد را به همراه داشته باشند، بر افزایش این خصوصیت موثر می باشد. کارایی مصرف آب را میتوان از طریق دست کاری در منطقه رشد ریشه و یا افزایش ذخیره آب و توسعه ریشه در پروفیل و یا حتی ایجاد تعادل در شرایطی مثل زهکشی نامطلوب یا شوری زیاد، افزایش داد. به منظور بررسی تاثیر تراکم بوته برکارایی مصرف آب ژنوتیپهای مختلف گرنگ در دو فصل کشت بهاره و تابستانه در منطقه اصفهان، این تحقیق در سال 1380 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اصفهان اجرا گردید. پنج ژنوتیپ گلرنگ شامل دو لاین برگزیده از توده محلی اصفهان و ارقام شناخته شده اراک 2811، ژیلا و کوسه در دو زمان کاشت بهاره (15 فروردین) و تابستانه (15 تیرماه) و هر کدام در سه تراکم 40، 20 و 13 بوته در متر مربع در قالب طرح آزمایشی کرت های دوبار خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کارایی مصرف آب در دو کشت بهاره و تابستانه درسطح احتمال 1% با یکدیگر اختلاف معنی دار داشتند و کشت دوم از این نظر حدود 17 درصد برتری داشت. اگرچه کشت تابستانه گلرنگ از نظر تولید دانه با 474/6 کیلوگرم درهکتار عملکرد کمتری داشت، اما در مجموع به لحاظ کارایی مصرف آب به وضوح برتر از کشت بهاره بود. تاثیر تراکم بوته نیز بر کارایی مصرف آب بسیار معنی دار بود، بهطوری که تراکم 40 بوته در متر مربع با میانگین 0/481 کیلوگرم بر متر مکعب، بیشترین وتراکم 13 بوته در متر مربع با میانگین 0/308 کیلوگرم بر متر مکعب، کمترین کارایی مصرف آب را به خود اختصاص دادند. در شرایط این مطالعه، افزایش محسوس در عملکرد دانه در جریان افزایش تراکم بوته عامل اصلی برتری در کارایی مصرف آب شناخته شد. رقم اراک 2811 در کشت اول و لاین 1 در کشت دوم از میان ژنوتیپ های مورد بررسی از کارایی مصرف آب بیشترین برخوردار بودند.

کلیدواژه ها:

کارایی مصرف آب ، گلرنگ ، مدیریت زراعی