بررسی کفایت ایستگاه های باران سنجی و شعاع موثر هر ایستگاه (مطالعه موردی حوضه میانی استان آذربایجان غربی)

یکی از مشکلات عمده در تجزیه و تحلیل بارش، تخمین بارش در نقاط فاقد ایستگاه های باران سنجی به ویژه ارتفاعات می باشد. به طوری که مقادیر تخمینی ممکن است نتایج بسیار نامعقولی داشته و خطای بسیار زیادی در محاسبات و نتایج پروژه ایجاد نماید. در این تحقیق برای بررسی اینکه ایستگاه های منتخب چه سطحی از منطقه مورد مطالعه را می پوشاند و هر ایستگاه چه مساحتی را پوشش می دهد و شعاع تاثیر هر ایستگاه چقدر است از روشهای آماری مختلفی نظیر تحلیل همبستگی استفاده شده است. شبکه جامع ایستگاه های هواشناسی سازمان هواشناسی و سازمان آب منطقه ای استان آذربایجان غربی در مجموع دارای 294 ایستگاه اعم از سینوپتیک، کلیماتولوژی ، بارانسنجی معمولی، بارانسنجی ذخیره ای و تبخیر سنجی است که جهت بررسی های دراز مدت فقط 54 ایستگاه باران سنجی برقرار بوده و آمار کافی دارد. در این تحقیق تنها ایستگاه های حوزه میانی استان آذربایجان غربی مشتمل بر 16 ایستگاه شرکت داده شده اند. بررسیها نشان داده است که هرچه قدر از یک ایستگاه فاصله می گیریم،ضریب همبستگی بارش ایستگاه های دور دست تر کمتر می گردد. برای تعیین چگونگی پراکنش و بررسی تحلیل همبستگی ابتدا نواقص بارش ماهانه ایستگاه ها به نسبت بارش دراز مدت ماهانه به سالانه در دوره 25 ساله تکمیل و به عنون یک سری تنظیم گردید، سپس ماتریس همبستگی ضرایب همبستگی بارش ماهانه تنظیم همبستگی هر سری 103 بار تکرار گردید و در نهایت 103*103 بار ضرب همبستگی انجام شد و در مرحله دوم فاصله هر ایستگاه نسبت به هم تعیین گردید. x,y هر ایستگاه در سیستم تصویر UTM تعیین گردیده بود لذا ماتریس فاصله ایستگاه ها نسبت به همدیگر تهیه شد. از روی معنی داری داده ها نسبت به هم و بر اساس ضریب پیرسون و معنی داری انها شعاع تاثیر مناسب هر ایستگاه در کدهای ارتفاعی گوناگون بدست خواهد آمد. از نقشه ها معلوم می گردد مناطق شمال استان پراکندگی خوبی ندارند. منطقه مرکزی از تراکم بسیار بالایی برخوردار است و هرچه از شهرستان ارومیه دورتر میشویم =راکنش کمتر می گردد تا جاییکه در منطقه تکاب منطقه خالی از ایستگاه می باشد. یک مشکل بسیار اساسی در این استان عدم پوشش ایستگاه های بارانسنجی در ارتفاعات غربی می باشد که کلا این مناطق خالی از ایستگاه می باشد که این امر مهم اکثر تحلیل های بارندگی در استان را تحت تاثیر قرار داده ونتایج اصلا رضایت بخش نمی باشد. همچنین برایند این بررسی امکان تهیه نقشه ای از استان با لحاظ نمودن مکان های پیشنهادی هر ایستگاه و مقایسه آن با نقشه فعلی خواهد بود.

کلیدواژه ها:

کفایت ، ایستگاه های باران سنجی ، تحلیل همبستگی ، فاصله ، شعاع موثر