تعیین الگوهای گردشی موثر در فراگیرترین و طولانی ترین دوره خشک فرین در منطقه خراسان به کمک زنجیره مارکف

یکی از مهمترین وجوه اقلیم شناسی همدید شناسایی نقش الگوهای گردشی بر محیط سطحی است. کیفیت پدیده های محیطی مانند دوره های خشک و مرطوب به وسیله سیستم های سینوپتیکی و توده های هوا کنترل می شود. در این پژوهش برای شناسایی دوره های خشک فرین از زنجیره مارکف استفاده شده و به کمک این مدل آماری دوره های خشک فرین با بزرگی 15 روز به بالا در ماه های ژانویه، فوریه و مارس شناسایی شد. سپس از بین این دوره ها طولانی ترین و فراگیرترین دوره خشک فرین برای بررسی شرایط همدید موثر در ایجاد این دوره خشک فرین را برگزیدیم. بمنظور شناسایی الگوهای گردشی موثر در طولانی ترین دوره خشک فرین، نقشه های سطوح فوقانی جو به ویژه نقشه های تراز 500 و 700 و 850 هکتو پاسکال و نقشه های فشار سطح دریا و رود باد، ضخامت در محدوده 10 تا 80 درجه شمالی و 0 تا 120 درجه شرقی در دوره های فرین فراگیر در سطح منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. داده های مورد نیاز برای ترسیم نقشه های ارتفاع ژئوپتانسیل و نقشه های سطح زمین، ضحامت، رودباد، تاوایی به صورت رقومی از پایگاه داده www.cdc.noaa.gov دریافت گردیده است. سپس به کمک نرم افزارهای MATLAB, GRADS و SURFER نقشه های مذکور ترسیم شده اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد بارزترین الگوی گردشی که در پدید آمدن این دوره خشک فرین نقش داشته پر فشار مانع حاکم بر منطقه است. این پرفشار از تلاقی زبانه پرفشار سیبری و پرفشار شمال اروپا در شمال دریای خزر ایجاد شده و زبانه آن تا عربستان امتداد یافته و به طور کلی مانع ورود کم فشارها و سامانه های جوی به این منطقه شده است.

کلیدواژه ها:

الگوهای گردشی ، دوره خشک فرین ، پر فشار مانع ، پرفشار سیبری