ارزیابی خشکسالی بر اساس شاخص های SPI و SPEI و ارتباط آنها با خشکسالی منبع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت جیرفت)

شاخصهای خشکسالی SPI و به منظور پایش خشکسالی هواشناسی توسعه یافته اند . هدف از پژوهش حاضر ، مقایسه وضعیت خشکسالی بر اساس شاخصهای مبتنی بر بارندگی و همچنین مبتنی بر بارندگی و تبخیر و تعرق و برر سی خشکسالی منابع آبهای زیرزمینی در منطقه جیرفت است. در این راستا چهار ایستگاه هواشناسی انتخاب شد. تبخیر و تعرق پتانسیل به منظور استفاده در شاخص SPEI با روش هارگریوز محاسبه شد و سپس مقادیر شاخص SPI و SPEI در مقیاسهای زمانی (1 ،3 ،6 ،9 ،12 ،24 و 48 ماهه) ب ا استفاده از نرمافزار R تعیین شد. سپس به تحلیل همبستگی مقادیر محاسبه شده شاخص SPI وSPEI پرداخته شد. پس از آن، مقدار شاخص GRI برای دورههای ماهانه، فصلی و سالانه محاسبه شد. بر اساس نتایج به دست آمده همبستگی بالایی بین شاخصهای خشکسالی SPI و SPEI مشاهده میشود. به طور کلی بیشترین همبستگی بین این دو شاخص در ایستگاه میانده با ارتفاع 641 درمقیاس زمانی 48 ماهه با ضریب 928 ./میباشد که در سطح 1 % معنی دار می باشد . کمترین همبستگی نیز بین این دو شاخص در ایستگاه کهنک شیبانی با ارتفاع 546 در مقیاس 1 ماهه با ضریب 667 ./می باشد که در سطح 1 %معنیدار است. به نظر میرسد که کاهش همبستگی بین شاخص های SPI و SPEI ناشی از افزایش تبخیر و تعرق محاسبه شده میباشد. با توجه به نتایج حاصل از محاسبه شاخص GRI با اطمینان میتوان نتیجه گرفت که خشکسالی آب زیرزمینی و افت شدید منابع آب زیرزمینی بر اساس این شاخص در منطقه رخداده است. مقدار این شاخص در سال های اولیه دوره آماری مثبت و در سالهای انتهایی منفی میباشد که نشاندهنده افت شدید سطح آبهای زیرزمینی در طول دوره آماری است.

کلیدواژه ها:

شاخص بارش استاندارد شده SPI- ، شاخص بارش تبخیر و تعرق استاندارد شده SPEI ، شاخص منبع آب زیرزمینی GRI ، تبخیر و تعرق پتانسیل ، نرم افزار R