مقایسه واکنش هیدرولوژیک حوزههای آبخیز استان اردبیل با برآورد زمان تمرکز رواناب سطحی

پارامترهای زمانی از جمله پارامترهایی هستند که در اکثر مدل های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی استفاده می شوند و متداولترین آن زمان تمرکز است. این پارامتر نشان دهنده واکنش هیدرولوژیک یک حوزه آبخیز در مقابل بارش رخ داده است. زمان تمرکز مهمترین عامل برای انتخاب رگبارهای طرح هر منطقه است، زیرا شدیدترین سیلاب از بارانی ناشی میشود که تداوم آن برابر زمان تمرکز حوزه آبخیز باشد. به همین دلیل از اهمیت زیادی در تجزیه و تحلیلهای هیدرولوژیکی برخوردار بوده و میتواند به عنوان یک شاخص پاسخ آبخیز در بیان شرایط فیزیکی و شناخت وضعیت حوزه آبخیز استفاده شود. در تحقیق حاضر سعی شده است چهار روش مختلف برآورد زمان تمرکز شامل روشهای برانسبی ویلیامز، کرپیچ، فرندز و کربای برای 18 حوزه آبخیز در استان اردبیل محاسبه و با هم مقایسه شوند. نتایج بررسی نشان میدهد که رابطه برانسبی ویلیامز با اختلاف زیاد نسبت به سایر روشها بیشترین مقدار زمان تمرکز را برآورد کرده و در مقابل، در روش کرپیچ زمان برآورد شده کمترین مقدار را نسبت به روشهای دیگر داشته است. دو روش فرندز و کربای برآوردهای نزدیک به هم و در محدوده بینابینی دو روش قبلی ارایه کردهاند که با توجه به مساحت آبخیزها و طول آبراهه اصلی آنها مقادیر قابلقبولتری را نشان میدهند.

کلیدواژه ها:

مولفه زمانی آبخیز ، واکنش هیدرولوژیک ، زمان تمرکز ، رواناب ، سرعت جریان ، استان اردبیل