ارزیابی شاخص های ناپایداری زیست محیطی در شهرهای استان خراسان شمالی

امروزه روند مداوم افزایش جمعیت جهانی، مساله الودگیهای محیطی، به خطر افتادن سلامت انسانها و تردید در تامین نیازهای نسلهای آینده موجب گشته است تا مهم ترین مساله در شهرها سنجش پایداری و ناپایداری سکونتگاه های انسانی باشد. بر همین اساس برنامه ریزی توسعه پایدار با تاکید بر مولفه های اکولوژیک به عنوان راهکار اصلی برای برون رفت از مشکلات کنونی جامعه جهانی به طور جدی مطرح می باشد غفلت از ابعاد گسترده توسعه شهری و عدم نگاه یکپارچه به مسایل مسکن و توسعه شهری موجب گردید تا اثرات مخرب و جبران ناپذیری بر پیکره شهرها وارد شود. این اثرات در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی قابل تامل هستند . تحلیل فضایی و اکولوژیکی از مشخصه های پایداری در مناطق، حوزه های شهری، سعی دارد کمک کند تا محیط زیست شهری مناسبی برای ساکنین شهرها فراهم آورد. در این راستا در این پژوهش ابتدا شاخص های آلودگی زیست محیطی شناسایی شد و در مقایسه دوتایی که بر روی شاخص های پژوهش حاضر انجام گرفت به کمک روش دلفی و از طریق پرسشنامه کارشناسی شش شاخص کلی( آلودگی هوا، آلودگی صنعتی،آلودگی خاک، آلودگی صدا،آلودگی پسماند شهری و آلودگی آب ) با توجه به میزان تاثیر و اهمیت آن ها با توجه به هدف تاثیر در ناپایداری محیط زیستی مورد ارزیابی قرار گرفت. مقایسه زوجی صورت گرفته نشان می دهد که آلودگی هوا با بیشترین وزن اختصاص گرفته به خود((0/310 در اهمیت اول قرار دارد و بیشترین تاثیر را نسبت به دیگر عوامل در ناپایداری زیست محیطی شهری را دارد. بعد از آلودگی هوا، آلودگی صنعتی وآلودگی آب به ترتیب با وزن (0/262) و((0/202 قرار دارند. در ادامه به بررسی هر یک از شاخص ها در شهرهای استان خراسان شمالی پرداخته شد که در بررسی انجام گرفته با توجه به ارزش وزنی هر شاخص و وضعیت موجود هر شاخص در شهرها، شهر بجنورد به عنوان آلوده ترین شهر از منظر شاخص های زیست محیطی شناخته شد و بعد از بجنورد نیز شهرهای شیروان و اسفراین به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند.

کلیدواژه ها:

پایداری ، آلودگی زیست محیطی ، خراسان شمالی