نقش مراکزمراقبتی وجامعه پس ازخروج زندانیان از زندان ازمنظرسیاست جنایی مشارکتی

عدالت ترمیمی در نیمه آخر قرن بیستم به عنوان بدل یا مکمل الگوهای کلاسیک عدالت کیفری پیشنهاد گردیده است، این مفهوم حاصل تحول در نگرش ها و دیدگاه های عمومی حقوقدانان کیفری، جرم شناسان و مجریان نظام کیفری نسبت به عدالت کیفری مبتنی بر جزا و سرکوب و نظام کیفری مبتنی بر اصلاح و تربیت است. عدالت ترمیمی ابتدا جرم را تعرض به افراد و مناسبات انسانی تلقی نموده و در مرحله بعد، آن را نقض قانون جزا می داند و با در نظر گرفتن منافع اساسی بزهکار و نهادهای جامعه مدنی، بزه دیده و نیازهای اساسی او را در تمام مراحل دادرسی کیفری، در محور توجهات قرار می دهد و کارکردها، اهداف و سازوکارهای جدیدی را در رابطه با اعمال دادرسی کیفری و نظام عدالت کیفری معرفی می کند. مزیت این شیوه نسبت به شیوه های سنتی عدالت کیفری مانند عدالت سزادهی و عدالت بازپروری، این است که عدالت ترمیمی تلاش می کند به ایجاد سازش و آشتی بین بزه دیده و بزه کار بپردازد و ضمن تامین حقوق بزه دیده، بین طرفین قضیه زمینه صلح پایدار را فراهم نماید. از همین رو سیاست گذاران، قانون گذاران و مجریان عدالت اغلب کوشیده اند از ابزارها و توانایی های عدالت ترمیمی برای پاسخگویی به جرم در جامعه استفاده کنند. و در راستای نقش عدالت ترمیمی در پیشگیری از وقع جرم نیز می توان گفت مشارکت داوطلبانه بزه کار در مشاوره درمانی، آموزش یا فرصتی که بزهکار برای ترمیم آنچه در نتیجه جرم از بین برده نیز همگی می توانند در امر پیشگیری موثر واقع شوند البته از طرفی دیگر عدالت ترمیمی تلاش می کند تا منافع بزه دیده، جامعه و نیاز به بازپروری اجتماعی بزهکار توازن و تعادل ایجاد کند. از سوی دیگر عدالت ترمیمی با چارچوب نظری مختص به خود با محدود کردن قلمرو مداخله نظام عدالت کیفری و مشارکت جامعه مدنی در راستای عدالت ترمیمی که بتواند اهداف این تاسیس را در سیاست قضایی ایران تامین کنند به روش کتابخانه ای و با مدل تحلیلی، توصیفی صورت گرفته است. در این راستا پیشگیری از وقوع جرم یکی از حوزه هایی است که سیاست جنایی مشارکتی و عدالت ترمیمی با آن روبرو است. در کشور ایران توجه به عدالت ترمیمی در چند دهه اخیر گسترش یافته و به تبع آن نهادهایی (به مانند شوراهای حل اختلاف) در جهت حل و فصل خصومت با شیوه های مختلف به قضازدایی پرداخته اند، که این فرایند خود دارای چالش ها، محدودیت ها و نواقص بسیاری به لحاظ حقوقی و اجرایی می باشند.لذا در این تحقیق به مفهوم عدالت ترمیمی، ضرورت اجرای عدالت ترمیمی، نقش عدالت ترمیمی در پیشگیری از وقوع جرم، شیوه های اجرای عدالت ترمیمی و ساختارها و چالش های پیش روی آن در ایران پرداخته می گردد.

کلیدواژه ها:

عدالت ترمیمی ، جرایم ، پیشگیری