بررسی ساختار و بافت زبانی نظامی در منظومه خسرو و شیرین

آزادی و اختیار عمل شاعر در انتخاب کلمات و ساخت بافت کلامش سبک زبانی او را مشخص می کند. شاعر با هنرمندی، اسلوب قراردادی و معمول زبان را تغییر می دهد و بر قدرت، تاثیر و نفوذ سخن خود می افزاید. پس باید دید با توسل به چه شیوه هایی، کلام عادی و معمولی را تغییر داده و چه فعل و انفعالاتی در جملات و عبارات زبان ایجاد می کند که تبدیل به شعر می شود. نظامی از جمله شاعران صاحب سبکی است که توانسته با ایجاد یا تکمیل سبک و روش خاص در پایه گذاری سبک آذربایجانی موثر واقع شود. در پژوهش حاضر به بررسی ساختار و عناصر زبان نظامی در خسرو و شیرین پرداخته شده است. باید گفت که سبک این منظومه هرچند از نظر زمان و نحوه ترکیب بندی جملات، متمایل به سبک خراسانی می باشد، اما وفور لغات و استعارات عربی و استفاده از علوم رایج زمان چون موسیقی، نجوم، طب و ... آن را به سبک عراقی نزدیک می کند. زبان نظامی در آثارش گرم و گیرا و دلپذیر می باشد. واژگانش نرم و لطیف و گفتارش دلنشین است؛ آن گونه که در بازگویی لحظه های رزم نتوانسته از فشار بزم رهایی یابد و به اشعار رزم نیز ناخودآگاه رنگ غنایی داده است.

کلیدواژه ها:

نظامی ، خسرو و شیرین ، عناصر زبانی ، ساخت نحوی ، نقش آفرینی صفت