بررسی مقادیر متفاوت کودهای آلی و شیمیایی بر عملکرد و شاخص های کارایی نیتروژن در گیاه دارویی رازیانه

افزایش کارایی مصرف نیتروژن یکی از راهکارهای مهم بهبود تولیدات کشاورزی و کاهش خطر بروز آلودگی های زیست محیطی در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار است. به منظور مقایسه اثر سطوح مختلف کودهای آلی و شیمیایی بر کارایی جذب، مصرف و بهره وری نیتروژن در گیاه دارویی رازیانه، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی 10 تیمار و 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کاشمر در سال زراعی 88-1387 اجرا شد. تیمارها شامل 3 سطح کود نیتروژن (25، 50 و 75 کیلوگرم در هکتار)، 3 سطح کود گاوی (5 ، 10 و 15 تن در هکتار)، 3 سطح ورمی کمپوست ( 2، 4 و 6 تن در هکتار) و شاهد بودند. عملکرد دانه، زیست توده و محتوای نیتروژن زیست توده اندازه گیری و سپس کارایی جذب، مصرف و بهره وری نیتروژن بر اساس آنها محاسبه شد. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای مختلف بر تمامی صفات موردمطالعه رازیانه معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه و زیست توده رازیانه برای تیمار 6 تن در هکتار ورمی کمپوست به ترتیب با 54/8 و 98/2 گرم در مترمربع مشاهده شد. با افزایش مقدار کود، درصد و محتوای نیتروژن زیست توده افزایش یافت. بالاترین کارایی مصرف و بهره وری نیتروژن بر اساس عملکرد دانه و عملکرد زیست توده رازیانه برای شاهد به دست آمد. بیشترین و کمترین کارایی جذب نیتروژن رازیانه به ترتیب با 8/9 و 7/0 گرم نیتروژن جذب شده به ازای گرم نیتروژن موجود در خاک برای تیمار 5 تن در هکتار کود دامی و 75 کیلوگرم نیتروژن حاصل شد. سطوح مختلف کودهای آلی ازنظر کارایی جذب و بهره وری نیتروژن در مقایسه با کود شیمیایی برتری داشتند. به طوریکه مصرف کودهای آلی در مقایسه با کودهای شیمیایی باعث بهبود عملکرد، کارایی جذب و بهرهوری نیتروژن شد، لذا میتوان مصرف نهاده های آلی را به عنوان راهکاری پایدار برای بهبود رشد و عملکرد گیاهان دارویی نظیر رازیانه در بوم نظام های زراعی مدنظر قرارداد که این امر علاوه بر بهبود کارایی مصرف نیتروژن، کاهش آلودگی های زیست محیطی و امنیت غذایی را نیز تحت تأثیر آزادسازی تدریجی عناصر غذایی به دنبال دارد.

کلیدواژه ها:

امنیت غذایی ، کشاورزی پایدار ، کودهای الی ، رازیانه ، زیست توده