مراتب علم در مثنوی مولانا

علم و دانش ازمنظر مولانا از اهمیت و جایگاه ویژه و والایی برخوردار است به طوری که در جای جای مثنوی ،از فضیلت و ارزش و تاثیر علم و عالمان صحبت به میان می آورد. علم در مثنوی در معنایی گسترده و فراگیر به کار رفته است به گونه ای که از نازل ترین مرتبه ی آگاهی تا عالی ترین مرتبه ی آگاهی بشر را در بر می گیرد. مولانا علم و معرفت حقیقی را محفوظات و دانسته های کسبی نمی داند، بل دانشی به عقیده ی او علم حقیقی است که جان را دگرگون و کمال جو سازد و صفات و اخلاق آدمی را ارتقا بخشد . به باور او در سایه ی معرفت شهودی و بینش ربانی است که انسان می تواند به علم باطنی و شناخت حقیقی دست یابد. به عقیده ی مولانا راه اصلی کسب علم و معرفت ، تهذیب نفس است زهد و پارسایی . مولانا به طور کلی دانش های بشری را به دو قسم علوم ظاهری و علوم باطنی تقسیم می کند که دانش های ظاهری بشر را با نام های علم تقلیدی ، علم نقلی ، علم کسبی ، علم اهل تن و ... یاد می کند و در مقابل علم های باطنی (عرفان و مکاشفت) را با وصف های علم نادره ، علم انبیا ، علم تحقیقی ، علم وحی دل (قلبی) و ... در بیان می آورد . و برای هریک از علم و صاحبان آن ویژگی هایی را بر می شمرد. بنابراین دراین مقاله به بررسی و تبیین معنای علم در لغت و اصطلاح و سابقه و انواع آن ، تعریف علم و اقسام آن از منظر عرفا ، علم و مبانی آن از دید مولوی و تقسیم بندی علوم به دو نوع علوم ظاهری و علوم باطنی و ویژگی ها و شاخه بندی های هر کدام از آن ها پرداخته شده است .

کلیدواژه ها:

مثنوی معنوی ، مولوی ، علم ، معرفت ، بینش و علوم ظاهری و باطنی