بررسی تنوع و همبستگی فنوتیپی صفات کمی و کیفی در توده های زنبور عسل استان گیلان

این مطالعه به منظور بررسی تنوع و همبستگی صفاتی همچون تولیدعسل، مقاومت به بیماری نوزما و کنه واروآ، رفتار جمع آوری، قدرت زمستان گذرانی، عدم تمایل به بچه دهی، رشد بهاری، میزان گلوکز، میزان فروکتوز، نسبت فروکتوز به گلوکز، میزانPH ،میزان رطوبت و سایر قندها در شش توده سه سار، تنیان، آلیان، قلعه رودخان، ویسرود و سیاهکل با شصت کلنی و هفتصد و هشتاد رکورد جمع آوری شده با هدف افزایش تولیدعسل، انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد که توده های مورد بررسی از نظر دوازده صفت دارای اختلاف معنی دار در سطح یک درصد و در یک صفت دارای اختلاف معنی دار در سطح پنج درصد می باشند. همچنین بر اساس نتایج تجزیه کلاستر ژنوتیپ های مورد بررسی در سه گروه تقسیم بندی شدند، ژنوتیپ های سه سار، تنیان، آلیان در گروه اول، ژنوتیپ قلعه رودخان در گروه دوم و ژنوتیپ های ویسرود و سیاهکل در گروه سوم قرار گرفتند. ضرایب همبستگی بین صفات حاکی از این بود که بین صفات میزان فروکتوز، گلوکز، نسبت فروکتوز به گلوکز، رطوبت و PH با تولیدعسل در شرایط محیطی استان گیلان همبستگی منفی و معنی دار(از 79/0= -r تا 91/0= - r (و همبستگی سایر قندها با تولیدعسل همبستگی مثبت و معنی دار(92/0=r (و بین صفات کیفی نیز همبستگی بالا و موثری با تولیدعسل(حداکثر تا 99/0=r (در توده های بومی استان گیلان وجود دارد. همبستگی صفات کیفی با یکدیگر نیز همبستگی بالایی را نشان می دهد ولی در توده های بومی مورد بررسی همبستگی غیرمعنی داری بین مقاومت به بیماری نوزما، مقاومت به کنه واروآ، قدرت زمستان گذرانی با عدم تمایل به بچه دهی وجود داشت. با توجه به خصوصیات، تولیدات، تنوع و همبستگی مطلوب، امکان بهره گیری از این توده ها و ملکه ها در برنامه های اصلاحی به منظور بهبود خصوصیات و دستیابی به هیبریدهای جدید وجود دارد. به طوریکه توده های ویسرود و سیاهکل دارای بهترین عملکرد و توده های سه سار، تنیان و آلیان نیز دارای برتری هایی با هدف افزایش تولیدعسل بوده اند. ترویج و بکارگیری این توده ها و ملکه های مرتبط با آنها در نقاط دیگر استان گیلان و کشور با توجه به شرایط اقتصادی ( اقتصاد مقاومتی ) می تواند مورد توجه و تحقیقات بیشتر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

زنبورعسل ، صفات کمی ، صفات کیفی ، تنوع فنوتیپی ، همبستگی فنوتیپی