روابط آلومتریک ارتفاع بوته و صفات رویشی در ارقام گندمTriticum astivumدر مراحل مختلف رشد Allometric relationships of plant height and vegetative traits in wheat (Triticum astivum)cultivars at different growth stages

تعیین رابطه آلومتریک ارتفاع گیاه با صفات مرفولوژیک گیاه برای پیش بینی تولید در مدل های شبیه سازی امری ضروری است. به منظور شناخت روابط آلومتریک ارتفاع گیاه با سایر صفات رویشی در گندم، آزمایشی در سال زراعی 1392-93در محیط مزرعه انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد . فاکتور اول شامل دو رقم گندم ، سیروان متحمل به تنش و رقم سیوند حساس به تنش در مزرعه اجرا شد. نمونه گیری در سه مرحله رشدی (روزت، پنجه زنی، گلدهی) در گندم انجام و صفات رویشی سطح برگ، وزن خشک اجزای رویشی (ساقه و برگ) و ارتفاع بوته، تعداد برگ در گیاه گندم در مراحل مختلف رشد اندازه گیری شد . برای مراحل مختلف رشدی برازش معادله خطی lnx1+cx2 lny=a+b انجام شد، در این معادله yمتغیر وابسته ارتفاع گیاه در نظر گرفته شد و x صفات اندازه گیری شده بود. نتایج نشان داد شرایط آبیاری و اثر متقابل رقم و شرایط آبیاری تاثیر معنی داری بر صفات تحت بررسی نداشت. .بنابراین یک معادله می توانست به خوبی روابط بین سطح برگ و ارتفاع را با سایر صفات در دو رقم در هر دو شرایط آبیاری توجیه کند. اما بین رقم ها اختلاف معنی دار وجود داشت لذا به عنوان یک فاکتور مستقل در معادله تعریف شد. ضرایب تبیین برای رابطه بین ارتفاع ساقه با تعداد گیاه، وزن خشک ساقه و وزن خشک کل اجزای رویشی از 0/87 بالاتر بود، که نشان می دهد همبستگی بالایی بین صفات رویشی با ارتفاع ساقه در هر دو گیاه و در محیط مزرعه وجود دارد. چون روابط آلومتریک در یک گونه پایدار هستند از این روابط می توان برای تعیین روند رویشی یک گونه استفاده کرد و از معادلات بدست آمده می توان در مدل های شبیه سازی گندم به منظور برآورد سریع و آسان سطح برگ و ارتفاع استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

آلومتری ، صفات رویشی ، گندم ، ارتفاع ساقه