مکان یابی ژنهای کنترل کننده صفات زراعی در جمعیت تلاقی برگشتی پیشرفته گندم

گندم نان یکی از مهمترین گیاهان زراعی در جهان و ایران به شمار می رود که نقش بسیار مهمی در تأمین نیازهای غذایی مردم در بسیاری از کشورها ایفا می کند. اغلب تلاشهایی که برای تولید و معرفی ارقام گندم با عملکرد مناسب در کشور انجام شده است به دلیل اتکاء به شیوه های کلاسیک اصلاحی و عدم توجه به جنبه های مولکولی به نتایج دلخواه نرسیده است. نقشهیابی مکانهای ژنی صفات کمی با کمک نشانگرهای مولکولی به لحاظ کاربرد نتایج آنها در پروسه انتخاب و معرفی ارقام با عملکرد بیشتر از اهمیت روزافزون برخوردار است. در این آزمایش، تعداد 133 لاین تلاقی برگشتی پیشرفته BC2F5 گندم نان حاصل از تلاقی واریته محلی ایرانی طبسی و واریته اصلاح شده اروپایی تایفون در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران در فصل زراعی 88 - 87 برای شش صفت زراعی مورد ارزیابی فنوتیپی قرار گرفتند. نقشه پیوستگی شامل 216 مکان ژنی نشانگر SSR تهیه و برای شناسایی مکانهای ژنی صفات تهیه و برای شناسایی مکانهای ژنی صفات QTL روش نقشهیابی فاصلهای مرکب پانزده QTL برای صفات تعداد پنجه، ارتفاع گیاه، وزن هزاردانه و عرض برگ پرچم با توزیع هفت QTL بر روی ژنوم A چهار QTL بر روی ژنوم B و چهار QTL نیز بر روی ژنوم D شناسایی شدند. بیشترین ارزش فنوتیپی برای QTL عرض برگ پرچم 67% = R2 و کمترین ارزش فنوتیپی نیز برای ارتفاع بوته 8/6% = R2 هر دو بر روی کروموزوم 6A به دست آمده است.

کلیدواژه ها:

لاینهای تلاقی برگشتی ، گندم نان ، صفات زراعی ، نقشه یابی QTL