معماری کلیساهای ارامنه در آذربایجان

کلیساهای ارامنه ایران در آذربایجان که دارای سابقه تاریخی از قرناول میلادی تا قرن های هجدهم و نوزدهم است، در تمام پراکندیجغرافیایی خود و در چهار نوع مجموعه رهبانی، کلیسا ی شهری،کلیسای روستایی و ماتور یا کلیسا ی کوچک همراه با بزرگنمایینمونه های شاخص و به صورت تصویری مورد بررسی قرار داده شد. ازاین بررسی مقایسه ای که در دو زمینه پلان و فضای داخلی از یکسو و حجم و سیمای خارجی از سوی دیگرر و همچنین به صورتتطبیقی با کلیساها ی همدوره خود در دیگر مناطق گستردگیفرهنگ معماری ارمنی انجام شد، این نتیجه حاصل می شود کهمعماری کلیساهای ارامنه در آذربایجان در تمام گستردگی زمانی ومکانی خود متعلق به فرهنگ معماری ارمنی بوده و در پلان و فضایداخلی همواره همانند نمونه های هم زمان خود در ارمنستان و درحجم خارجی نیز با وجود تحمل تغییراتی در طول زمان، عمدتا دربخش گنبد، وفادار به این فرهنگ معماری است. معماری کلیسایارمنی در آذربایجان، زمینه و مرجع اصلی تمام کلیساهای ارمنی دردیگر مناطق ایران است، به نحوی که تغییراتی که به مرور در سیمایآن حاصل شده است، در ادامه مسیر تحول کلیسای ارمنی در ایران،به خصوص در اصفهان، تعیین کننده است.

کلیدواژه ها:

کلیساهای ایران ، معماری کلیسای ارمنی ، ارامنه ا یران ، کلیساهای آذربایجان ، معماری ایران