نقش و جایگاه فضا در معماری اسلامی

وابستگی انسان به فضا، ریشههای عمیقی دارد و فضا همان چیزی است که انسان را از عوامل طبیعی محافظت میکند. انسان نیز در فضا، نیازهای مادی و معنوی خود را تامین میکند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی توصیفی پرداخته شده و به این نتیجه میرسد که فضا، موضوع و مادهیجوهری معماری است ولی به تنهایی هیچ ویژگی خاصی را مطرح نمیکند. به محض آنکه یک گروه انسانی فعالیتی را در مکانی مطرح میکند، معناینمادین فضا پدیدار میشود. در معماری، دخالت دادن فضا یکی از بنیادیترین عناصر تحلیل و تحول جامعه است. بسیاری از فعالیتهای مردم در فضا شکل میگیرد. بنابراین فضا برای بروز فعالیتها بستری را فراهم میکند و رابطه مستقیمی بین فضا و عملکرد ساکنین وجود دارد. بررسی علمی و فلسفی مفهوم فضا نشان میدهد که فضا بیشتر امری ذهنی است. مشخص بودن حد و مرز و یا قلمرو فضایی که انسان در آن زندگی میکند، خلصت فطری اوست.قلمرو فضایی معمولاً به دو شیوه خصوصی و عمومی قابل تشخیص است. فضا که موضوعی ذهنی و کیفی است، ساختارهای ادراکی معماری را ایجاد می-کند. فضا از طریق عناصر محدودکنندهی آن قابل شناسی است و شخصیت آن تابع چگونگی و نظم حاکم بین این عناصر است. معماری در همهی اعصار با روشنایی فضا، چند زمانی فضا، خلوص فضا، سبکی و سنگینی فضا، تنوع فضا، چند ارزشی بودن فضا، غذای فضا و از این قبیل مفاهیم درگیر بوده است و اولین هدف معماری ساختن فضای مناسب برای محافظت انسان و فعالیتهای انسانی است. این مقاله بر آن است تا به نقش و جایگاه فضا در معماری اسلامی بررسی کرده و به اهمیت آن در معماری بپردازد

کلیدواژه ها:

فضا ، معماری ، اسلامی ، جایگاه ، نقش