اهمیت رخدادهای فضایی- زمانی مخاطرات جوی با رویکرد آمایش سرزمین مطالعه موردی: شدت خشکسالی در استان سمنان

بر اساس پدیده های جوی و هیدرولوژیکی آن، خشکسالی به عنوان یک خطر طبیعی یا بیشتر هواشناسی، هیدرولوژیکی خاص طبقهبندی میشود. با توجه به دامنه وسیع تاثیر خشکسالی در بخشهای مختلف میبایست توزیع فضایی آن را مد نظر قرار داد. از طرفی از ویژگیها و اهداف طرح آمایش سرزمین میتوان به تعیین راهبردهای توزیع فضایی جمعیت و فعالیت در پهنهی سرزمین اشاره نمود. در این تحقیق ابتدا مقادیر SPI سالانه با انتخاب توزیع پیش فرض (گاما) محاسبه و سپس فراوانی طبقات مختلف خشکسالی در هر یک از دورههای 1،3،6،12،24 ماهه منتهی به فروردینماه 1395 برای نقاط سکونتگاهی استان استخراج گردید و برای توزیع فضایی-زمانی گسترههای تحت تاثیر خشکسالی از روش میان یابی معکوس فاصله IDW استفاده شد. سپس با استفاده از GIS درصد اراضی تاثیرپذیر از هر یک از شاخصهای خشکسالی، در حد نرمال و ترسالی برای هر شهرستان طی دوره های مذکور محاسبه گردید. نتایج این پژوهش نشان داد، با وجود آنکه بارش در فروردین 1395 به مقدار قابل توجهی رسیده است، ولی طی دوره زمانی بلندتر، آثار خشکسالی بیشتر نمایان میشود که تاثیر آن بر روی منابع آب و خشکسالی نقاط متراکم جمعیتی در دوره های بلند مدت میباشد. شهرستان میامی با وجود 31 12 درصد از اراضی زراعی استان، دارای بالاترین ریسک خشکسالی زارعی و شهرستان دامغان با وجود 43 83 درصد از اراضی باغی و قلمستان استان، دارای بالاترین ریسک خشکسالی باغی و قلمستان میباشند و از آنجا که حدود 64 درصد از جمعیت روستانشین استان در مناطق شرق استان سکونت دارند، از نظر منابع آبی و هیدرولوژی ریسک خشکسالی بیشتری این مناطق را طی گذشت زمان تهدید مینماید.

کلیدواژه ها:

فضایی- زمانی ، مخاطرات ، آمایش سرزمین ، خشکسالی ، سمنان