ماهیت حقوقی پرداخت در پول الکترونیک

پول یکی از اختراعات مهم بشر است که بر اساس آن تاریخ اقتصاد به سه دوره متوالی اقتصاد معیشتی، اقتصاد تهاتری واقتصاد پولی تقسیم می شود. دوره اقتصاد پولی انواع مختلفی از پول را طی نموده و پس از پول کالایی، پول فلزی واسکناس امروزه به پول الکترونیک رسیده است. پول الکترونیکی ارزش پولی ذخیره شده در یک ابزار الکترونیکی است ودر حال حاضر آخرین حلقه تکامل تدریجی پول محسوب و به عنوان فرآیند غیرمادی کردن و نامریی شدن پول توصیفمی شود؛ پدیده نوظهوری است که از دیدگاه اقتصادی پتانسیل ایفای کارکردها و وظایف پول را داراست. در خصوصماهیت پول الکترونیکی هنوز چالش های فراوانی وجود دارد در تحلیل ماهیت حقوقی این پدیده دو رویکرد متفاوت قابلاتخاذ است. رویکرد نخست، تحلیل ماهیت پول الکترونیکی به عنوان نوعی پول است و رویکرد دوم، تحلیل ماهیت پولالکترونیکی در پرتو نظریات غیر پولی و توصیف آن در قالب یکی از تاسیس های حقوقی مورد استفاده در تجارت است.درصورتی که پول الکترونیک را یک سند پولی بدانیم در زمان پرداخت، ایفای تعهد صورت می گیرد و بانک ناشر پولالکترونیک تعهدی در برابر دریاف کنندگان پول الکترونیک ندارد و اگر آن را تنها یک ابزار پرداخت بانکی بدانیم در لحظهاستفاده از پول الکترونیک، سقوط تعهد صورت نمی گیرد و بانک ناشر پول الکترونیک مسیول ایفای تعهد است.ظهور شبکه جهانی وب موجب رشد سیستم های پرداخت الکترونیک جدید برای حمایت از تجارت الکترونیک شد. در دودهه اخیربسیاری از کشورها همانند ایالات متحده، روسیه، چین ، اندونزی، سنگاپور وکشور های عضو اتحادیه اروپا مقرراتو دستورالعمل هایی درمورد انتقال الکترونیکی وجوه و شرایط فعالیت ناشران پول الکترونیکی وضع نموده اند. در کشور ماتاکنون مقرراتی در باره پول الکترونیکی به معنای خاص وضع نشده و مقرراتی همانند آیین نامه گسترش بهره برداری ازخدمات پول الکترونیکی به معنای عام آن و انتقال الکترونیکی وجوه است . این پژوهش بر این فرضیه استوار است که پولالکترونیکی در تحلیل حقوقی خود ، بر حسب این که ناشر و پذیرنده آن چه کسانی باشند و فرآیند نشر و گردش آن چگونه تعریف و تبیین گردد، ماهیت و آثار حقوقی متفاوتی خواهد داشت همچنین با نظر به کارکرد اقتصادی پول و ماهیتحقوقی آن به این مفهوم بپردازیم که آثار حقوقی پول الکترونیکی در روابط چندگانه به چه صورت است همچنین باتوجهبه اینکه پول الکترونیک هر چه که هست یک سیستم پرداخت است ، تنوع دیدگاه ها در توصیف و تجزیه و تحلیل فرآیندعملکرد این سیستم پرداخت، را بررسی نماییم.

کلیدواژه ها:

پول ، پول الکترونیک ، وسیله پرداخت ، ماهیت حقوقی ، پرداخت الکترونیک