بررسی ارتباط بین سلامت دهان و دندان و عوامل اجتماعی موثر بر آن در دانش آموزان شهرستان همدان

سابقه هدف: پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین بیماری های مزمن بوده که تحت تاثیر تعیین کننده های بسیاری است که می توانند به عنوان نابرابری های اجتماعی شناسایی شوند. لذا این مطالعه به بررسی چگونگی تعیین سلامت اجتماعی در پوسیدگی دندان در دانش آموزان همدان پرداخته است. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی با دو هدف تعیین شیوع پوسیدگی دندان و تعیین کننده های اجتماعی موثر بر سلامت و بر اساس اطلاعات موجود مربوط به معاینات 14858 دانش آموز شهرستان همدان در سال 1395 انجام گردید. برای تعیین غلظت فلوراید در آب مصرفی دانش آموزان، نمونه گیری آب آشامیدنی از 22 نقطه شهری و 61 نقطه روستایی انجام شد و با غظت فلوراید در نمونه های تهیه شده به روش رنگ سنجی SPAND با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر(DR/5000) انجام شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های این مطالعه از نرم افزار SPSS 23 و آزمون های مربوط به فراوانی، کای دو، ANOVA و رگرسیون باینری استفاده شد. این مطالعه با کد اخلاق 1396691 از کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی همدان مورد تصویب قرار گرفته است. یافته ها: یافته ها نشان داد که 11/5 % نقاط روستایی و 18/2 % نقاط شهری دارای فلوراید با غلظت کمتر از حد استاندارد و 4/9 % نقاط روستایی و 9/1 % نقاط شهری دارای فلوراید با غلظت بالاتر از حد استاندارد بودند که اختلاف معناداری با هم نداشتند. نتایج نشان داد احتمال پوسیدگی دندان با هر ماه افزایش سن، 0/97(CI=0/91-0/98) برابر کاهش و با کاهش هر میلی گرم بر لیتر غلظت فلوراید در آب، 6/51 برابر (CI=5/68-7/47) افزایش می یافت. شانس ابتلا به پوسیدگی دندان در پسران بیشتر از دختران (CI=1/15-1/24 و 1/07=AOR) بود. همچنین احتمال ابتلا به بیماری های دهان و دندان در دانش آموزان سالم نسبت به آن هایی که دچار اختلالات بینایی ( CI=0/11-0/40 و 0/45=AOR)، ابتلا به شپش (CI=0/11-0/40 و 0/21=AOR)، داشتن والدین سیگاری (CI=0/27-0/58 و 0/40=AOR)، ابتلا به چاقی و اضافه وزن (CI=0/24-0/73 و AOR=0/20) بودند، کمتر بود. نتیجه گیری: گرچه فلوراید عامل مهمی در جلوگیری از پوسیدگی دندان است، اما عوامل دیگری نیز در آن نقش دارند. درک بهتر تعیین کننده های اجتماعی سلامت می تواند به تصمیم گیرندگان در سیاست گذاری و اولویت بندی هزینه ها کمک کند.

کلیدواژه ها:

پوسیدگی دندان ، تعیین کننده های اجتماعی سلامت ، دانش آموزان